Çocuk ve Ergenlerde Depresyon Nedir, Belirtileri Nelerdir?

Ergenlerde ve Çocuklarda Depresyon Neden Olur?

Depresyon, ailesel, psikososyal etmenler, stres verici yaşam olayları, anksiyete bozukluğu, destek eksikliği, ebeveyn psikopatolojisi, aile çatışması, stres verici yaşam olaylarına maruz kalma ve düşük sosyoekonomik durum gibi nedenlerden dolayı ortaya çıkabilmektedir.

Ailesel ve genetik risk etmenleri ikiz ve evlat edinme çalışmaları genetik etmenlerin mizaç bozukluklarının aktarılmasında %50 etkili olduğunu ortaya koymaktadır. Çocukluk çağında yaşanılan aile ortamı ek bir etki oluşturur. Aile toplama çalışmalarında depresyonu olan ebeveynlerin çocuklarında psikopatoloji oranlarının yüksek olduğu belirtilmektedir.

Depresyon Genetik midir?

Anne baba veya büyükanne büyükbabada anksiyete veya depresyon olması çocuklarda da depresyon riskini ortaya çıkarmaktadır. İkiz çalışmalarında depresif ebeveynlerin çocuklarında özellikle komorbid anksiyete de varsa anksiyete oranları açısından yüksek konkordans saptanmaktadır.

Depresif çocuk ve ergenlerle yapılan çalışmalar birinci derece akrabalarında depresyon görülme oranlarını %20-46 arasında bildirmektedir. Depresyonun erken başladığı vakaların akrabalarında oranlar en yüksektir.

Özellikle her iki ebeveynin de psikopatolojisi varsa anne babada ayrı ayrı bozukluklar da olsa (örneğin; annede depresyon, babada alkolizm) yine ergen depresyonu artmaktadır.

Depresyon Hangi Yaşta Daha Çok Görülür?

ABD'de yapılan epidemiyolojik çalışmalarda depresyon sıklığı okul öncesi dönemde %0.9, okul çağındaki çocuklarda %1.90, ergenlik döneminde %4.7 olarak bildirilmiştir. Ayrıca özel pediatri grupları ile yapılmış çalışma sonuçları da vardır. Örneğin; nörolojiye açıklanamayan baş ağrısı ile başvuran çocukların %40'ında depresyon saptanmıştır.

Pediatri kliniklerinde yatan çocukların %7'sinde depresyon bildirilmiştir. Psikiyatri kliniklerinde izlenen çocukların %28'inde, yatarak tedavi gören çocukların %59'unda, yatarak tedavi gören ergenlerin ise %27'sinde depresyon tanısı konabilmektedir.

Depresyon oranlarının prepubertal dönemde kız ve erkeklerde benzer olduğu, erken ergenlikle birlikte kızlarda artış şeklinde bir cinsiyet farkının ortaya çıktığı ortaya konmuştur.

Bazı çalışmalarda kız ergenlerin erkeklerden daha fazla sayıda ve daha ağır depresif belirti gösterdiği bildirilmiştir.

Çocuklarda ve Ergenlerde Depresyon Tanısı

Depresyonu olan çocuk ve ergenlerde tanı çok önemlidir. Psikiyatrik bozuklukları taklit eden veya neden olan organik durumların öncelikle ayırt edilmesi gerekir.

Okul öncesi dönemde depresif belirtilerle gelen çocuklarda malignite, çocuk ihmali ve kötüye kullanımı, ayrılma anksiyetesi bozukluğu, depresif duygudurumla giden uyum bozukluğu ayırt edilmelidir.

Depresif bozukluğun birincil mi ikincil mi olduğunun belirlenmesi de önemlidir. Ergenler için madde kullanımı, anksiyete bozuklukları, erken başlangıçlı şizofreni dikkatlice dışlanmalıdır.

Duygudurum bozukluğu ile şizofrenik bozukluğun ayırıcı tanısının tam yapılamadığı durumlarda, duygudurum bozukluğu tanı ve sağaltımına öncelik verilmelidir. Yanıta göre stratejide değişiklik yapılabilir.

Somatik yakınmalardan özellikle baş ağrısı, hem yetişkinlerde hem de çocuk ve ergenlerde depresyonda en sık görülen belirtidir. Çocuklarda bunu karın ve göğüs ağrısı izlemektedir. Bu yakınmalarla çocuk sağlığı polikliniğine başvuran hastaların %15'inde depresyon tanısı olduğu bulunmuştur.

Enürezis ve enkoprezis de sıklıkla depresyonla birlikte görülebilmekte, depresyondaki çocuğun gerilemeye (regresyon) ilişkin bir belirtisi olarak ortaya çıkabileceği belirtilmektedir.

Çocuklarda ve Ergenlerde Depresyon Tedavisi

Çocuklarda depresyon tedavisinde ilk olarak çocuğun yaşı, depresyonun şiddeti, aile içi ilişkilerin durumu, yaşadığı ruhsal sıkıntılar göz önüne alınır. Daha sonrasında tedavi yöntemi uygulanır.

Ergenlerde depresyonu önlemek için bol bol çocuğunuzla vakit geçirmeli, onun zevk alacağı aktivitelere yönelmelisiniz. Özellikle çocuğunuzla arkadaş, dost gibi olarak onun dertlerini dinlemelisiniz. Çocuğunuza "buna mı üzülüyorsun? bunda üzülecek ne var?" gibi tepkiler vermemelisiniz.

Çocuklarda ise daha çok meşgul olabileceği farklı alanlara yöneltebilirsiniz. Örneğin çocuğunuz topları seviyorsa bir futbol kursuna yazdırabilirsiniz. Bilgisayarda birlikte oyun oynamalı, ailecek vakit geçirmenizi sağlayacak oyunlara yönelmeli, çeşitli aktiviteler yapmalı, hoşuna gidecek ve kafasını dağıtmasını sağlayacak oyuncaklar almalısınız.

Bir çocuğun depresyonda olduğu nasıl anlaşılır?

Bir çocuğun depresyonda olduğunu anlamak kolaydır. Ebeveynin çocuğunu yakından takip etmesi gerekir. Çocuğun sosyal hayattan, arkadaşlarından, ailesinden ve çevresinden uzaklaşması, kilo kaybı, iştahsızlık, uyku problemleri depresyonda olduğunun belirtileridir.

Çocuğum depresyonda ne yapmalıyım?

Çocuğunuz depresyondaysa onunla bol bol vakit geçirmeniz gerekir. Eğer çocuğunuz depresyonu hafif atlatıyorsa ailecek aktiviteler yaparak, aile içi yaşanacak tartışmaları ortadan kaldırarak çocuğunuzu depresyondan kurtarabilirsiniz.

Çocuk neden depresyona girer?

Ebeveynlerin farkında olmadan çocuğun üzerinde kurmuş olduğu baskı depresyona girmesine neden olabilir. Aile içerisinde yaşanabilecek kavgalar da depresyonun nedenleri arasındadır. Anne veya babanın boşanması, davranışlar depresyona girmesini tetikleyebilmektedir.

Depresyon hangi yaşlarda görülür?

Depresyon genelde 20 ile 30'lu yaşlarda başlamaktadır. Ancak her yaşta da ortaya çıkabilir. Erkeklere oranlara kadınlarda depresyon teşhisi daha yüksektir. Bunun nedeninin ise kadınların daha çok psikolojik yardım istemesi olduğu düşünülmektedir. Depresyona giren erkekler genelde hiç kimseden yardım almadan kendi içerisinde çözmeye çalışırlar.

Ergenlerde depresyon belirtileri nelerdir?

Ergenlerde kendini mutsuz hissetme, boşlukta olma, gelecek kaygısı, eskiden zevk aldığı şeylerden şimdi zevk alamama, sık sık evde hiç sevilmediğinden veya kardeşinin daha çok sevildiğinden bahsetme, sürekli huzursuz olma, uyku bozuklukları, alınganlık, öfke patlamaları, kendine güvenini kaybetme, arkadaş ilişkilerinde bozulma, kendini zarar verici davranışlarda bulunma gibi durumlar depresyonun belirtileridir.

Ergenlerde depresyon geçer mi?

Ergenlikte yaşanan depresyon tedavi edilebilmektedir. Ne kadar erken tedaviye başlanırsa o kadar faydalıdır. Burada ebeveyne büyük yük düşmektedir. Çocuğunun depresyona girmiş olabileceğini tahmin edip erken davranması gerekir. Ona ilgi göstermesi, beraber aktivite yapmak, aile içi tartışmaları azaltmak, onun dertlerini dinlemek ergenlerin depresyondan çıkmasını sağlar.