Bel Kayması Nedir ve Nasıl Tedavi Edilir?

Bel Kayması Nedir?

Bel kayması, bir omurun altında yer alan omurdan daha ileriye ya da geriye kayma durumunda meydana gelen rahatsızlıktır. Genelde L4 ve L5 omurlarında görülen bel kayması, doğuştan gelen bozukluklar, bel omurlarında zorlanma ve yaşlılığa bağlı olarak gelişebilir. Omurga kayması adı da verilen bel kaymasının ameliyatlı ve ameliyatsız tedavileri mümkündür.

Çoğunlukla çocuklarda ve yaşlılarda görülen bel kayması vakalarının yalnızda yüzde 5'i doğuştan oluşur. Yaşlanma veya yıpranma sonucunda ortaya çıkan bel kayması çeşidine “omurga kanalı darlığı” problemi de eşlik edebilir.

Bel kaymasında omuriliğin içinden geçtiği omurların dizilişinde bozulma meydana gelir ve bunun sonucunda omurların birbiri üzerine binmesi, sağa sola çıkıntı yapması veya çevredeki sinir ve dokuların zedelenmesi gibi durumlar gözlemlenir. Buna bağlı olarak bel kayması kaynaklı birçok belirti ve sorun oluşabilir.

Bel Kayması Belirtileri Nelerdir?

Bel kayması belirtileri arasında bel ağrısı, bacak ağrısı ve uyuşukluğu, omurga hassasiyeti, oturup kalkma hareketlerinde zorlanma, yürüme mesafesinin kısalması ve çabuk yorulma bulunuyor. Bel kayması sorunu ilerledikçe belirtiler daha da şiddetlenebiliyor. Sorun ilerlemeden önlem alınması tedaviyi kolaylaştırıyor.

Bel kaymasında yerinden oynayan omurlar omurganın arasından geçen omurilik sıkışır ve her iki bacakta ağrı ile birlikte uyuşukluk hissine neden olur. Bu belirtiler genellikle bel fıtığı ile karıştırılır. Yapılacak doktor kontrolleri, MR gibi test ve işlemlerle omurgadaki sorunun ne olduğu belirlenir. Buna göre bir tedavi planı oluşturulabilir.

Bel Kayması Neden Olur?

Bel kayması nedenleri arasında omurların fazla zorlanması, alınan darbe ve travmalar, doğuştan gelen yapı farklılıkları, eklem iltihabı, kireçlenme, yaşlılık, omurganın yıpranması ve disklerin dejenere olması gösterilebilir. Doğuştan olmayan bel kaymasının en çok görülen nedeni yaşlılık ve sakatlanmalardır.

Bel ağrısı şikayetiyle doktora başvuran hastaların yaklaşık %10’unda bel kayması problemine rastlanılır. Yaşlanma ve yıpranmaya bağlı olarak 40 yaş üzerindeki bireylerde sık görülen bel kayması, çocuklarda düşme sonucunda da meydana gelebilir. Kazalar, tümörler, zor doğum ve sporcu yaralanmaları sonucunda bel kayması meydana gelebilir.

Ayrıca uzun süre ayakta kalmak bel kaymasını tetikleyen faktörler arasında yer almaktadır. Çocukluk döneminde düşme sonucu meydana gelen bel kayması kişinin yaşamı boyunca sabit kalabileceği gibi hayatımızın bir döneminde hareketli hale gelmesi de söz konusu olabilir.

Bu tip durumlarda kadınların menopoz döneminde veya erkeklerde kemik erimesi sonrasında bu kayma hareketli hale gelebilir. Kemik erimesinin yanı sıra bel fıtığı problemi de bel kaymasına neden olabilir.

Bel Kayması Çeşitleri

Bel kayması nedenleri ve belirtileri hastalığın türüne göre de farklılık gösterir. Bel kayması çeşitleri arasında dejeneratif, spondilolistezis spondilolizis ve travmatik spondilolistezis bulunur. 

Dejeneratif Spondilolistezis

Özellikle 40 yaş üstü kişilerde görülen Dejeneratif Spondilolistezis bel kayması yaşlanmaya bağlı olarak gelişir. Yaşlanma ile birlikte omurgadaki yıpranma ve deformasyon omurganın şeklinin bozulmasına ve kaymasına yol açar. Omurga kanal darlığı ile birlikte görülen bu rahatsızlıkta ayakta durmak ve yürümek zorlaşır.

Travmatik Spondilolistezis

Travmatik Spondilolistezis yaşanan kaza ya travmalar sonrası omurlarda meydana gelen hasarın neden olduğu bel kayması çeşididir. Bel kaymasının yaşandığı bölgede şiddetli ağrılar görülebilir. Bu rahatsızlığa sahip hastalar için cerrahi müdahale gerekebilir.

Spondilolizis

Stres kırığı da denilen Spondilolizis omurgaya aşırı yüklenilmesiyle ortaya çıkan bel kayması sorunudur. Bel ve kalça ağrısı yapan spondilolizis bacaklarda hissizlik, güçsüzlük ve gerilmelere de neden olmaktadır. İstirahat edince bu belirtiler kaybolabilir. Yürümek ve ayakta durmak belirtileri yeniden artırabilir.

Bel Kayması Nasıl Tedavi Edilir?

Bel kayması tedavileri arasında ilaç ve fizik tedavi, istirahat, fizyoterapi, palyatif yöntemler, egzersiz programları ve korse kullanımı bulunmaktadır. Bu tür ameliyatsız bel kayması tedavi yöntemleri başlangıç seviyesindeki bel kayması rahatsızlıklarında uygulanır. İlerlemiş bel kayması sorunlarında cerrahi operasyon gerekir.

Hastada ciddi bir ağrı veya sinir baskısı söz konusu değilse cerrahi olmayan tedavi yöntemleri uygulanır. Bu süreçte hastanın bol bol istirahat etmesi oldukça önemlidir. İstirahatin yanı sıra ağrı kesici ilaçlar, antiinflamatuar ilaçlar, geçici korse kullanımı ve fizik tedavi gibi yöntemler uygulanır. 

Ağrıların şiddetlendiği dönemlerde hasta ameliyatı reddederse ağrılı omurlar arasına enjeksiyon (epidural steroid) yapılır ve bölgeye ağrı kesiciler uygulanır. Bu tip işlemler hastanın tamamen iyileşmesini sağlamaz, ancak geçici bir rahatlama sağlayabilir.

Ameliyatsız tedavide ilk başvurulan yöntemlerden biri fizik tedavidir. Fizik tedavi uygulamasında soğuk-sıcak kompresler, TENS uygulamaları, omurları rahat ettirecek pozisyonların bulunması ve kasların çalışmasını sağlayacak egzersizler mevcuttur. Doktorunuzun önerdiği fizik tedavi uygulamalarını fizyoterapi merkezlerinin yanı sıra evde de uygulamanız önerilir.

Ameliyatsız tedavi yöntemleri işe yaramazsa ve bel kayması durumu ileri seviyedeyse hastaya bel kayması ameliyatı uygulanır.

Bel Kayması Ameliyatı Nasıl Yapılır?

Bel kayması ameliyatı açık ve kapalı olarak iki şekilde uygulanır. Her iki ameliyatta da kaymanın yaşandığı omurlar arasına vidalar yerleştirilir. Omurga kemiklerinin birbiri üzerinde düzgün ve dengeli durması sağlanır. Sinirlere baskı yapan kemikler cerrahın gerekli gördüğü durumlarda törpülenebilir ya da yerinden çıkarılabilir.

Bel kayması ameliyatının yapılması için omurga kemikleri arasında anormal bir hareketlilik söz konusu olmalıdır. Ancak oldukça önemli bir ameliyat olan bel kayması ameliyatı sonrasında ciddi komplikasyonlar oluşabilir. Bu nedenle ameliyatın deneyimli ve uzman doktorlar tarafından yapılması önerilir.

Bel kayması ciddi bir hastalık mıdır?

Bel kayması ciddi bir rahatsızlıktır. Giderek artabilir ve sinirler üzerinde baskı yaratabilir. Sinirler baskı altında kaldıkça ağrılar şiddetlenir, güçsüzlük, hissizlik ve uyuşma sorunları baş gösterir. İleri seviyelerde hasta yürüyemez ve ayakta duramaz hale gelebilir. Bu sebeple bel kayması için erkenden önlem almak önemlidir.

Belinde kayma olanlar ne yapmalı?

Belinde kayma olduğundan şüphe edenler kısa sürede doktora başvurmalıdır. Hastalar doktorun verdiği tedavi planına uymalıdır. Fizik tedavi uygulamaları ve egzersizlerini aksatmamalıdır. Doktorun önerdiği egzersizleri evde de yapılabilir. Duruş bozukluklarına dikkat edilmeli, ağır iş yapmaktan kaçınılmalıdır. Bu hastalıkta istirahat büyük önem taşır.

Bel kayması için hangi doktora gidilmeli?

Bel kayması için beyin, sinir ve omurga cerrahisine başvurabilirsiniz. Doktor gerekli gördüğünde sizi ortopedist ya da fizik tedavi uzmanına yönlendirebilir. Hangi doktorun sizinle ilgileneceği rahatsızlığınızın boyutuna göre değişiklik gösterir.

Bel kayması ameliyat gerektirir mi?

Bel kayması genelde ameliyatsız olarak ilaç, egzersiz ve fizik tedavilerle düzeltilebilir. Bu durumu omurgadaki kaymanın derecesi belirler. İleri seviye bir kayma ve şiddetli belirtiler varsa tek çözüm yolu ameliyattır. Beyin, sinir ve omurga cerrahisi uzmanları hastanın ameliyat olup olmayacağına karar verebilir.

Bel kayması kimlerde olur?

Bel kayması genelde çocuklarda ve yaşlılarda görülür. Çocuklarda doğuştan gelen bozukluklar nedeniyle bel kayması yaşanabilmektedir. Yaşlılarda ise omurganın yıpranması ve işlevini kaybetmesi sonucu bel kayması oluşabilir. Bunun dışında ağır işte çalışan ve omurgasını fazla zorlayan kişilerde de bel kayması görülebilir.

Bel kayması olduğunu nasıl anlarız?

Bel kaymasındaki ağrı, bacak uyuşması ve güçsüzlük bel fıtığı rahatsızlığı ile sıklıkla karıştırılabilir. Bu sebeple kişi kendisinde bel kayması sorunu olup olmadığını kesin olarak anlayamaz. Kesin ve net tanı için doktor muayenesi ve MR gibi çeşitli görüntüleme tekniklerinin kullanılması gerekmektedir.