Günümüz Türk Adetleri ve Şamanizm Etkisi

Şamanizm İnancı

Şamanizm, taş devrine kadar uzanan en eski inanış şekillerindendir. Özellikle Asya kıtasında kullanılan Şamanizm Türkler ile birlikte yayılım alanı bulmuştur. Yapılan araştırmalarla uzmanlar, Şamanizm’i bir din değil, dini duygular ile ruhlar alemine hükmetme olarak geçen kült olarak tanımlamışlardır.

Şamanizm’ de önde gelen ve şaman adı verilen bir kişi bulunur. Bu kişi hastalıkları iyileştirmek ve anlaşmazlıkları çözmekle görevlidir. Çeşitli ritüeller yaparak hastalıklara deva bulmaya çalışır. Savaşlarda başarı için dualar eder. Kabile reisleri ve hükümdarlar tarafından bilgisine ve totemlerine başvurulan kişilerdir.

Şamanlar, eski çağ ve orta çağdaki büyücüler gibi değildir. Büyü yapmaz, onun yerine tılsımları ve çeşitli yöntemleri vardır. Kendi ya da başkasının menfaati için dahi büyü kullanılmaz. Farklı yöntemler ile çözüm sağlamaya çalışır. Tek şifa verici hekim o değildir. Aynı zamanda anlaşmazlıkları çözecek tek kişi de o değildir. Yani toplum üzerindeki etkisi bilgelik çerçevesindedir. Ona danışılır fakat her dediğine inanılmaz ve uygulamaya geçmeyebilir. Danışma adresidir.

Günümüzde Şaman Dini ve Gök Tengri Etkisi

Günümüzde kullandığımız adetlerin pek çoğu eski Türk kültüründen kalmadır. Aslında Şaman ve Gök Tengri inancında kullanılan bu dini ritüeller günümüzde hala sürdürmeye devam ettiğimiz adetlerdir. Nedir bu adetler?

• Ağaçlara dilek çaputu bağlamak, türbeye ziyareti ve bırakılan nesneler: Şamanizmden kalma bu hareketler aslında Eski Türkler’ de ibadet olarak geçiyordu. Günümüzde de bu gelenekler sınav öncesi başarı arayanların, derdine çare ya da kendine kısmet arayanların sıkça ziyaret edip dilekte bulunduğu adetler olarak sürdürülmeye devam ediliyor.

• Tahtaya 3 kere tıklatmak: Başa gelmesi istenmeyen kötü olay karşısında tahta nesnelere 3 kere vurulması hareketi Şamanizm’den kalmadır. Bu hareket ile kötü ruhların duymasını engellemek ve onları ses ile uzaklaştırmak için yapılan bir hareketti. Günümüzde de dünyanın birçok ülkesinde bu harekete rastlanmaktadır.
• Mevlid okunan evin köşelerine gül suyu ya da koku serpmek ve tütsü yakmak: En eski Şaman geleneklerinden olan kötü ruhların uzaklaştırılması, kötülüğün dağılması amacıyla yapılan bu uygulama günümüzde de evin köşelerine yapılmak suretiyle uygulanmaktadır.
• Din Adamı ve ulu kişi anlayışı: Şamanizm’ deki Şaman kavramı günümüzde hoca, şeyh, pir, evliya, dede vs. gibi değişerek hala devam etmektedir. Şamanlar gibi bu kişiler kutsal kişiler kabul edilir ve yol göstericidirler.
• Doğum yapan kadına kırmızı kurdele bağlamak: Bu hareket Şaman dininde kötü ruhlara karşı korunmak amacıyla yapılmaktadır. Günümüzde de yeni doğan çocuğa ve anneye adet gereği kırmızı kurdele takılması aslında bu anlama gelmektedir.
• 40 – 52 – 7 gibi rakamların önemi: Bu sayılar Şaman dininde kutsal kabul edilirdi. Türk toplumlarında ölünün arkasından yapılan gelenekler ya da anlatılan hikayelerde genelde hep bu sayılar kullanılmaktadır. ( 7 uyuyanlar, 40 ı çıkmak, 52 si gelmek, 40 haramiler, 40 erenler vb.)

• Ölü evine yemek götürülmesi, ölünün arkasında helva yemek ve mezar başında Kuran okumak: Bu davranışlar aslında Şaman kaynaklı kültürel hareketlerdir. Arap toplumlarında bu hareketler görülmemektedir. Müslüman Türkler’ de yemek götürülmesi ve helva verilmesi adet olarak devam ettirilmektedir. Mezar başında okunana Kuran da şaman kaynaklı yapılan hareketlerdendir. İslam dininde Kuran okunduğunda, kişinin illa mezarı başında olmaya gerek yoktur.
• Mezar yapısı ve mezar taşı geleneği: İslam kültüründe ülkemizdeki gibi süslü mezarlar yoktur. Bu Şamanizm’ den kalma adetlerden biridir. Eski Türkler ölüleri için mutlaka bir mezarını, onu belli edecek şekilde tümsek yapar ve başına işlenmiş taş dikerlerdi. Bu adet günümüzde de devam etmektedir. Arabistan’ a baktığınız zaman böyle bir uygulama göremezsiniz.
• Kurşun dökmek: Şamanizm’de kötü ruhları dağıtmak için yapılan “Kut dökme” uygulamasının günümüz versiyonudur. Kötü şansı yok etmek için yapılır.
• Yola gidenin arkasından su dökmek: Eski Türklerin Yer-Su kültü inanışında geçen yöntemdir. Aynı amaçla günümüzde de kullanılır.
• Dilek tutmak: Eski Türkler’ de dilekler dua sayılmaktaydı. Günümüzde de dilek için uygulanan yöntemler eski Şaman inancının etkisidir.
• Müzikli dua yani ilahiler: Şaman ayinlerinde kopuz ve vurmalı çalgılar kullanılırdı. Müzik olmadan ayin yapılamazdı. Günümüzde de ilahiler mevlit okutma geleneği bunu tesiridir. İslamiyet’ te Kuran belli bir ezgiyle okunabilir fakat şarkılı yapılan ibadetlerden bahsedilmemektedir.

• Nazar boncuğu takmak: Nazar eskiden de Türkler arasında kabul edilen ve kötü ruhların ya da kötü bakışlı kimselerin yol açtığı rahatsızlık olarak düşünülürdü. Bu kötülüğü dağıtmak için şamanların kullandığı yöntemlerden biri de dikkat çekici nesneler kullanmaktı. Nazar boncuğu da göz benzeri yapısı ve parlak oluşuyla ilk bakanın dikkatini çeksin amacıyla hala günümüzde kullanılmaktadır.
• Köpek uluması ve kötü haber ilişkisi: Eski Türkler her daim köpekleri ile birlikte yaşadıkları için bir köpeğin zamansız uluması kötü ruhların geldiğinin göstergesi sayılırdı. Günümüzde de çoğu köylerde bir köpeğin gelip uluduğu evden ölü çıkar anlayışı hakimdir.
• Hayvan figürleri kullanımı: Şaman inanışında doğa ve hayvanlar kutsaldır. Bu sembolleri sık sık yaşantılarında kullanmışlardır. Günümüze kültür olarak gelmiş olan belli başlı hayvan figürleri bu dönemden kalan adetlerdendir.(at,kurt,kartal,koç vb.)

NeOldu.com / Özel Haber

İlginizi Çekebilecek İçerikler

► Nazar Boncuğu Hakkında Bilinmesi Gerekenler

► Nazar Nasıl Değer, Nazar Nasıl Çıkar?

► Evlere Şans Getiren Objeler Nelerdir?

► Rüyada Nazarlık Görmek

► Falda Nazar Boncuğu Görmek

► At Nalı Neden Şans Getirir?