Ketçabı Şişeden Çıkarmak Neden Zor
Ketçap, şişenin yarısına indiğinde ortasından sıksak da onu çıkarmakta zorlanırız ve şişeyi ters çevirip sertçe sallarız. Bir de ketçabı cam şişelerde düşünün. Gelin ketçabın tarihine ve neden bu şişelerde kullanıldığına bakalım.
Ketçap Nasıl Doğdu?
Tamamen domatesten yapıldığı bilinen ketçap aslında yemeklere tat katan ve farklı yiyeceklerden hazırlanmış bir sostur. İlk olarak M.Ö. 300 yıllarında Romalıların hazırladığı ezme veya püre halindeki bu sos şunlardan oluşuyordu:
- yağ
- sirke
- biber
- kurutulmuş küçük balıklar
Bu sos, balık ve tavuk yemeklerine lezzeti artırmak ve iştah açmak amacıyla katılıyordu. Yine de ketçabın atasının bu sos olduğu söylenemez. Sadece kayda geçen en eski sostur. Çin'de 1690 yılında bir sos kullanılırdı. Tuzlu suda salamurası yapılmış balık ile baharatlardan oluşan bu sos, yine balık ve tavuk yemeklerine katılarak tüketilirdi. Bu sosun adı ise ketsiap idi ve zamanla ünü Malezya'ya yayılan bir sos olmuştu. İsmi burada kechap olarak değişmiştir.
İngiliz kaşif ve denizciler, bu sosu çok sevdi ve 1700'lü yılların başında ülkelerine getirdi. İngiliz aşçılar ise bu sosta ne olduğunu çözemiyordu ve kendi kafalarına göre hazırladılar. Bu sosta mantar, ceviz, salatalık vardı ve ketch-up olarak telaffuz ettiler. 1748 yılında ise o zamanın en önemli yemek kitabında yer aldı. Domates görünürlerde değil. Peki, domates ne zaman ketçapta yer aldı? Domates, Amerika kıtasından getirildiğinden beri zehirli sanılan bir yiyecekti ve sadece pencereleri süslüyordu. (Domates, bazı cinsleri zehirli olan solanum ailesinden olsa da o bitkilerin de sadece yaprakları zehirlidir.) 1790 yılında domates, ketçapta yer almaya başladı.
İlk Ketçap Fabrikası ve İlk Ketçap Şişeleri
1876 yılında ise aşçı ve başarılı bir iş adamı olan Hanry Heinz, Amerika'da ilk ketçap fabrikasını kurdu ve şişesinin şekli günümüze kadar neredeyse hiç değişmedi. Bu süre içinde ketçap azaldığında şişesinden çıkarmak zor olduğu için insanlar farklı yollar denediler. İşte, hepimizin bildiği ve denediği o yollar:
- Şişeyi sallayıp ters çevirmek
- Şişenin dibine vurmak
- Bıçağı şişenin ağzından sokup ketçabı almaya çalışarak
Peki, neden ketçap bu şişelere konuyor?
Ketçabın içinde şeker, sirke, nişasta, tuz ve bazı aromatik kimyasal maddeler olsa da aslında koyu bir domates suyu olduğundan dolayı yiyeceklerin üzerine bol bol dökülür çünkü içinde baharat ve acı maddeler yok denecek kadar azdır. Bu yüzden de dar ağızlı bir şişe en iyisidir fakat hardala bakacak olursak onun tadı yakıcıdır ve bol miktarda kullanılmaz. Bu yüzden geniş ağızlı bir kap onun için daha uygun olur. Bu nedenlerle yıllarca ketçap şişeleri ince uzun ve dar ağızlı olmuştur.
Heinz, ketçaptan önce tüm soslarını geniş ağızlı kaplarda satıyordu fakat ketçap sulu ve akıcı olduğu için dar ağızlı şişeler kullanıldı. Daha sonra müşteri isteğiyle ketçabın kıvamını koyultsa da yine müşterinin isteği ile alışılan şişe şekli değiştirilmedi. Daha sonra 1986 yılında plastik şişeler üretildi ve şişe ortasından sıkılarak ketçabın şişeden çıkarılması kolaylaştı.
Amerikalı bilim adamları Nepentes adlı bitkiden elde edilen süper-kaygan materyalle bu sorunu çözdü. Ketçabın şişede sıkışması bakalım tarih olacak mı?
NeOldu.com / Özel Haber
