Bastiat: Kırık Pencere

Fikirleri libeteryen düşünce ve Avusturya Okulu'na temel olan Bastiat, fırsat maliyeti kavramını geliştirmiştir. Kırık Pencere adlı makalesine, iktisattaki bir hareketin tek bir sonuç değil sonuçlar dizisi yarattığını söyleyerek başlar. Görünen sonuçla birlikte bir de görünmeyen sonuçlar olduğundan bahseder.

Ona göre iyi bir iktisatçı önceden tahmin ederek görünmeyen sonuçları da görebilendir. Görünen sonucu olumlu ancak görünmeyen sonucu olumsuz olan bir iktisadi olayda kötü bir iktisatçı olumlu sonuca göre hareket edecektir. Oysa iyi iktisatçı görünmeyen sonucu da yani olumsuz sonucu da görerek azami faydayı elde etmeye çalışır.

Bütün bu görüşlerini çok bilinen bir örrnekle açıklar. Gelin bu örneği detaylıca görelim.

"Kimse Cam Kırmasaydı Kırılacak Camları Yenileyecek Biri Olmazdı"

Bir vatandaşın oğlunun bir camı kırdığını varsayalım. Camcının gelip bu kırılan camı yaptığı zaman kazandığı paraya görünen sonuç denmektedir. Ancak buradan camın kırılması sayesinde endüstriyi teşvik ettiği sonucuna varılmamalıdır. Şöyle ki:

Görünmeyen  sonuç, camı kırılan vatandaşın camı yaptırmak için harcadığı parayı başka bir şey için harcayamayacak olmasıdır. Yani başka bir şey alarak yine endüstriye teşvik sağlanacaktı. Buradan şu sonuç çıkıyor ki, hem görünen hem de görünmeyen sonuca baktığımızda cam kırılsa da kırılmasa da endüstrinin genelinin hiçbir kârı olmamıştır. Yani aslında bu olayda üç kişi vardır. Birincisi camı kırılan vatandaş, ikincisi camcı, üçüncüsü ise camı kırılan vatandaşın aslında alacağı şeyi satan (kazancı engellenen) üreticidir. Görünmeyen olarak adlandırılan bu üçüncü kişi sorunun en önemli noktasıdır.