Akromegali Nedir, Belirtileri ve Tedavisi Nelerdir?

Akromegali Nedir?

Akromegali, beyin tabanında bulunan hipofiz bezinin ön lobu olan adenohipofizin çok fazla miktarda büyüme hormonu salgılaması nedeniyle oluşan bir hastalıktır. Bu hormon nedeniyle el, ayak ve yüz kemiklerinin büyümesi devam eder. Belirti göstermesi bir kaç yıl sürebilen bu hastalık genelde orta yaşlarda ortaya çıkar ve çok nadir görülür.

Büyüme hormonu, beynin alt kısmında, gözlerin hemen arkasında yerleşmiş olan hipofiz bezinden salgılanır. Vücudun hormonal dengesini sağlayan bu bezin büyüme hormonu salgılayan hücresinde adenomlar yani tümörler oluşabilir. Bu oluşumlar büyüme hormonunun kontrolsüzce üretilmesine neden olmaktadır. Akromegali hastalığının da nedeni budur.

Akromegali, kanser olmayan bir hipofiz bezi tümörü sonucunda oluşur. Böyle bir tümör ergenlikten önce gelişirse akromegali yerine gigantizm hastalığı meydana gelir. Ancak böyle tümörler daha çok, uzuv ve uzun kemiklerindeki normal büyüme durduktan sonra gelişir. Büyüme hormonu, çocuklarda kemik ve yumuşak doku büyümesini uyarırken; erişkinlerde metabolizmayı kontrol etmektedir.

Akromegali hem genel sağlığı hem de fiziksel görünüşü etkiler. Kafada, çenede, ellerde ve ayaklarda, ayrıca iç organlarda anormal bir genişleme yapan bu hastalık seyrek görülür.

Akromegali Neden Olur?

Akromegalinin nedeni olarak hipofiz bezinde iyi huylu tümör oluşmasıdır. Tümörden etkilenen bu küçük hormon bezi, büyüme hormonunun çok fazla salgılanmasına neden olmaktadır. Bu yüzden vücudun bazı bölgelerindeki büyüme gittikçe devam eder ve akromegali hastalığı ortaya çıkar. Tümörün neden oluştuğu ise birçok tümörde olduğu gibi bilinmemektedir.

Akromegali Belirtileri Nelerdir?

Akromegali belirtileri arasında el ve ayak büyümesi, yumuşak doku şişkinliği, terleme, adet düzensizliği, cinsel işlev bozuklukları, bağ ağrısı, görme sorunları, burun ve çene büyümesi, kaba yüz görünümü, eklem ağrısı, ciltte kalınlaşma ve yağlanma, iç organ büyümesi, dil büyümesi ve göğüs genişlemesi bulunur. Bu belirtiler yıllar içinde oluşabilir ve hemen göze çarpmayabilir.

Akromegalinin erken evrede ortaya çıkan bazı belirti ve bulgularının, yaşlanmaya veya başka hastalıklara bağlı olduğu da düşünülebilir. Hastalıkla ilgili tek bir belirti görülebileceği gibi birden fazlası da görülebilir.

Akromegali Kimlerde Görülür?

Seyrek görülen bir hastalık olan akromegali genellikle orta yaşlı kişilerde görülmektedir. Hipofiz tümörlerinin çoğu kendiliğinden ortaya çıkmaktadır. Genetik geçiş yoktur. Her 1 milyon kişiden 60 ile 70'inde akromegali hastalığı görülür. Belirtiler kolayca gözden kaçırılabileceği için gerçek sayı daha da yüksek olabilir.

Akromegali Teşhisi Nasıl Konur?

Akromegali teşhisinde hastaya bir miktar glukoz verilmeden önce ve verildikten sonra büyüme hormonunun kan düzeyleri ölçülür. Glukoz genellikle büyüme hormonu salgılanmasını baskılar. Buna ek olarak omurga grafisi çekilir ve omurgadaki büyüme takip edilir. Bilgisayarlı tomografi de hastalığa neden olan tümör de belirlenebilir. Böylece tüm veriler ışığında akromegali tanısı konulabilir.

Akromegali Tedavisi Nasıl Olur?

Akromegali tedavisinde büyüme hormonunu düzene sokan ilaçlar kullanılabilir. Bunun yanı sıra eğer tümör büyümesi varsa cerrahi yöntemlerle tümörün alınması sağlanabilir. Radyotepari tedavisi de akromegalinin iyileştirilmesinde kullanılan bir diğer yöntemdir. Son yıllarda yeni ilaç ve yöntemler kullanılmaya başlanmış ve başarılı sonuçlar alınmıştır.

Hastaya verilen büyüme hormonu üretimini engelleyen ilaçlar radyoterapi etkileri hissedilene kadar veya ameliyat olana kadar semptomları kontrol altına alabilir. 1 cm'den küçük olan adenomlarda cerrahi tedavi başarısı daha fazla olmaktadır. Cerrahi tedaviden sonra hastalık devam ediyorsa ilaç tedavisine devam edilebilir.

Akromegaliye hangi hormon sebep olur?

Akromegaliye sebep olan hormon büyüme hormonudur. Hipofiz bezinin salgıladığı bu hormonun artışı akromegali hastalığına yol açar. Büyüme hormonu yüzünden el, ayak ve yüz gibi bölgelerde büyüme ilerler ve görünüşte bozukluklar ortaya çıkar. Kontrolsüz büyüme iç organlarda da görülebilri.

Akromegali düzelir mi?

Akromegali ameliyat ya da ilaç tedavisiyle kontrol altına bilen ve düzelebilen bir hastalıktır. Ameliyatla akromegaliye neden olan ve hipofiz bezini etkileyen tümörler çıkarılabilir. Bu sayede hipofiz bezi olağan normal işleyişine dönebilir ve büyüme hormonu salgılaması kontrol altına alınabilir. Ancak büyük tümörlerde başarı şansı düşüktür ve sorun yeniden tekrarlayabilir.

Akromegali tehlikeli mi?

Akromegali tedavi edilmezse tehlikeli olabilecek bir hastalıktır. Aşırı büyüme hormonu salgılanması yüzünden diyabet ve tansiyon sorunlarının yanında kalp rahatsızlıkları da ortaya çıkabilir. Erken tanı ve doğru tedaviyle hastalık düzeltilebilir ve hastanın hayati tehlike yaşamasının önüne geçilebilir.

Akromegali kaç yaşında görülür?

Akromegali genelde orta yaş grubunda görülen ve geç ortaya çıkan bir rahatsızlıktır. Ortalama 30 yaşından sonra görülür ve belirti gösterir. 50 yaşından sonra hastalığa yakalanan vakalar da bulunur. Bu durum tamamen hastalığa neden olan beyindeki tümörün boyutu ve ortaya çıkış süresiyle alakalıdır.

Akromegali ameliyatı kaç saat sürer?

Akromegali ameliyatı bir beyin ameliyatıdır. Hipofiz bezi ameliyatı da denilen bu işlem ortalama 2 ile 3 saat arasında sürer. Beynin tam ortasında bulunan hipofiz bezine ulaşılır ve burada akromegaliye neden olan ve bezin çalışma işlevini bozan tümör alınır. Tümörün boyutu ameliyatın başarı oranını da belirler. Eğer tümör küçükse ameliyatın başarı şansı artar.

Akromegali tedavisinde kullanılan ilaçlar nelerdir?

Akromegali tedavisinde büyüme hormonunu kontrol eden ve azaltan ilaçlar kullanılır. Bu ilaçlar büyüme hormonunu düzenler ve genelde ameliyat ve radyoterapi öncesi kullanılır. Başka farklı ilaçlar da akromegali tedavisinde denenmekte ve başarılı sonuçlar alınmaktadır. Kesin çözüm için eğer beyindeki tümör büyüyorsa cerrahi işlem gereklidir.