Wilson İlkeleri Nedir? Wilson İlkelerinin Önemi ve Amacı

20. yüzyılın başında yaşanan birinci dünya savaşı, dünya tarihindeki en yıkıcı ve kanlı çatışmalardan biriydi. Savaşın sona ermesiyle birlikte, savaşın galibi olan İtilaf Devletleri, uluslararası barış ve adaletin sağlanması amacıyla bir dizi ilkeleri ortaya koydu. Bu ilkeler, Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Woodrow Wilson tarafından ortaya atıldığı için "Wilson İlkeleri" olarak adlandırıldı. Bu yazıda, Wilson İlkeleri'nin ne olduğunu, içerdikleri maddeleri ve neden önemli olduklarını ele alacağız.

Wilson İlkeleri Nedir?

Wilson İlkeleri, Birinci Dünya Savaşı'nın sonunda Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Woodrow Wilson tarafından açıklanan ve uluslararası barışı ve istikrarı sağlamayı amaçlayan bir dizi prensiptir. Bu ilkeler, tüm dünyayı etkileyen savaşın sona ermesiyle birlikte yeni bir dünya düzeninin temellerini atmaya yönelikti. Wilson, uluslararası ilişkilerde açıklık, eşitlik ve barışçıl işbirliği ilkesini benimsemişti.

Wilson İlkeleri'nin Maddeleri

Wilson İlkeleri toplamda 14 maddeye sahiptir. Bu maddeler, uluslararası ilişkilerin nasıl düzenlenmesi gerektiğini ve dünya barışının nasıl sağlanabileceğini belirtmektedir. İşte Wilson İlkeleri'nin maddeleri:

• Açık barış antlaşmaları ve gelecekte de açık diplomasi.
• Karasuları dışında, savaşta ve barışta, denizlerin mutlak serbestisi.
• Bütün ekonomik engellerin mümkün olduğunca kaldırılması.
• Milli silahlanmaların azaltılması için gerekli ve yeter garantiler.
• Sömürge isteklerinin, ilgili halkların menfaatleri ile, yetkileri sonradan tespit edilecek olan sömürgeci devletin istekleri aynı derecede gözönünde tutulmak suretiyle, mutlak bir tarafsızlıktan çözülmesi.
• Bütün Rusya toprakları boşaltılacak ve devletlerin de yardımı ile Rusya'ya kendi gelişmesini sağlamak için her türlü imkan verilecek.
• Belçika'ya tam ve bağımsız egemenliğinin geri verilmesi.
• İşgal edilen Fransız topraklarının boşaltılması Prusya'nın 1871'de Alzas-Loren meselesinde yaptığı hatanın düzeltilmesi suretiyle barışın teminat altına alınması.
• İtalyan sınırlarının milliyet prensiplerine göre düzeltilmesi.
• Avusturya-Macaristan İmparatorluğu halklarına muhtar gelişme imkanlarının verilmesi.
• Romanya, Sırbistan, Karadağ toprakları boşaltılacak ve Sırbistan'a denizden mahreç verilecek. Balkan Devletleri'nin münasebetleri milliyetler prensibine göre düzenlenecek.
• Osmanlı İmparatorluğu'nun Türk olan kısımlarının egemenliği sağlanacak fakat Türk olmayan milliyetlere muhtar gelişme imkanları verilecek. Çanakkale Boğazı devamlı olarak bütün milletlerin gemilerine açık olacak ve bu, milletlerarası garanti altına konacak.
• Bağımsız bir Polonya kurulacak.
• Büyük ve küçük bütün devletlere siyasi bağımsızlıklarını ve toprak bütünlüklerini karşılıklı olarak garanti altına almak imkanını sağlamak amacı ile bir milletler teşkilatı kurmak.

Wilson İlkeleri'nin Amacı

Wilson İlkeleri'nin temel amacı, savaş sonrası dünya düzenini adaletli ve barışçıl bir şekilde kurmaktı. İlkeler, uluslararası ilişkilerde açıklık, şeffaflık ve işbirliği prensiplerini teşvik etmeyi amaçlamıştır. Wilson, gizli anlaşmaların sona erdirilmesi ve açık diplomasiye geçilmesi gerektiğine inanıyordu. Bu sayede ülkeler arasındaki güven artacak ve gerilimlerin azalmasına katkı sağlanacaktı.

Wilson İlkeleri'nin Önemi

Wilson İlkeleri'nin önemi oldukça büyüktür. İlkeler, savaş sonrası dünya düzeninin oluşturulmasında önemli bir rol oynamıştır. Özellikle savaş mağduru ülkeler için umut ışığı olmuş ve işgal altındaki toprakların geri kazanılması için bir temel oluşturmuştur. İlkeler, adil bir barış antlaşması yapılması gerektiğini vurgulayarak savaş sonrası dünyanın yeniden yapılandırılmasında adaletin sağlanmasına katkıda bulunmuştur.

Wilson İlkeleri'nin Sonuçları

Wilson İlkeleri'nin sonuçları beklenildiği gibi olmamıştır. İtilaf Devletleri, bu ilkeleri kendi çıkarları doğrultusunda yorumlamış ve uygulamışlardır. Bu durum, bazı ülkelerin taleplerinin tam olarak karşılanmamasına ve yeni sorunların ortaya çıkmasına yol açmıştır. Özellikle Osmanlı İmparatorluğu'nun parçalanması ve azınlıklara bağımsızlık hakkı verilmesi, bölgedeki dengelerin bozulmasına neden olmuştur.

Wilson İlkeleri kaç maddeden oluşur?

Wilson İlkeleri 14 maddeye sahiptir.

Wilson İlkeleri ne zaman açıklandı?

Wilson İlkeleri, Birinci Dünya Savaşı'nın sonlarına doğru, 1918 yılında açıklandı.

Wilson İlkeleri hangi ülke tarafından açıklandı?

Wilson İlkeleri, Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Woodrow Wilson tarafından açıklandı.

Wilson İlkeleri neden kabul edilmedi?

Wilson İlkeleri, savaşa giren ülkelerin çoğu tarafından kabul edilmedi çünkü bazı ülkelerin çıkarlarına ters düşmekteydi.