Şırnak Düğünleri

Şırnak'taki Düğün ve Evlenme Adetleri

Şırnak'taki evlilik adetleri, gelenek ve görenekler değişse de, genellikle görücü usulü ile evlilikler yapılmakta ise de bazıları da ya düğünlerde ya da bir sokakta birbirlerini görüp beğenmektedir.

Genel olarak bölgede evlenme adetleri şu şekilde ilerlemektedir:

Kız isteme
Başlık kesme
Nişan
Kına götürme
Gelin alma
Düğün

Kız İsteme

Öncelikle erkek, beğendiği kızı annesine gösterir. Anne de uygun bir zamanda, durumu oğlanın babaya açıklar. Kızın ailesine aracı olarak ihtiyar bir kadın gönderilir.

Genellikle aracı olanlar ihtiyar kadınlardır. Bu kadınlar kızı ve ailesini, evliliğe ikna etmeye çalışır. Kızın annesi durumu babaya anlatır. Kız babası da çoğunlukla erkek kardeşlerine danışarak karar almaktadır. Kız tarafı evliliği olumlu bulmuşsa, ikinci kez gelen aracıya, "Allah nasip etti ise olur" der.

Eğer uygun görülmediyse, ya "Kızımız daha küçüktür" veya "annesi yalnızdır, evde çalışacak başka birimiz yok, ağabeyi de henüz evlenmedi", gibi uygun bahane ile reddedilir.

Kızın ailesi uygun görmüşlerse aracıya, belirlenen günde gelip istesinler diye cevap verirler. Bundan sonra "yol açma" safhası başlar. Yol açmada, erkek ailesi, kendilerine yakın buldukları kişileri, kızın evine gitmek için çağırırlar. Kız evine haber verilir ve akşam hep birlikte ziyarete giderler.

Önce erkeğin annesi durumuna uygun olarak aldığı bir çift takıyı, daha sonra diğer yakınları beraberlerinde getirdikleri takı ve paraları kıza takarlar. Şekerler dağıtılır ve Fatiha okunarak kız isteme merasimi son bulur. Böylece kız ve erkek resmen birbirlerine bağlanmış ve nişanlanmış olurlar.

Başlık Kesme

Daha sonra başlık kesme safhası gelir. Erkeğin babası hazırlıkları tamamladıktan sonra kız babasına haber gönderir. Kız babasının belirleyeceği bir gece, başlık kesme ziyareti için izin alır.

Başlık kesme gecesinde çoğunlukla 2 çuval şeker, 10 kg kadar çikolata, 10 kg kadar lokum alınıp hazırlıklar yapılmaktadır. Erkeğin babası yakın akraba ve dostlarını çağırarak, istedikleri birini pazarlık için tayin ederler. Kız babası da aynı şekilde yakın akraba ve dostlarını çağırarak, belirledikleri bir kişiye istedikleri asgari tutarı söylerler.

Bu hazırlıklar yapıldıktan sonra kız babasının evine gidilir ve burada pazarlıklar başlar. Beraberce ortak sınırlar belirlenir ve pazarlık biter, şekerler dağıtılır, Fatiha okunur. Erkek tarafından belirlenen kişi parayı karşı tarafa teslim eder. Bunun haricinde erkek tarafı belirledikleri bir miktarı anne sütü karşılığında, kızın annesine teslim ederler.

Nişan

Bütün bu aşamalar bittikten sonra çeyiz hazırlıkları başlar. Genellikle çeyizi kız tarafı hazırlar. Çeyiz tamamlandıktan sonra, erkek tarafı kızın babasından düğün için gün ister. Belirlenen günden bir hafta önce nişan takma merasimi olur. Nişanda yine şeker, çikolata, lokum ve aile yine uygun bir takı alınıp, kıza takılmaktadır.

Kına Götürme

Ertesi hafta belirlenen düğün gününden iki gün önce erkek tarafı elçi göndererek, düğünün olacağını haber verir ve düğün başlar. Düğünler genellikle Cumartesi günü başlar, Pazar gecesi kına götürülüp, yine bir altın takılmaktadır.

Pazar günü ikindi namazına kadar düğün yapılır, eğlence düzenlenir. Halaylarda ve oynanan oyunlarda kadın ve erkekler bir arada oynarlar.

Gelin Alma

İkindi namazından sonra kızın evine doğru yol alan düğün alayı, hazırlanmış olan gelini evden almak için belirlenen kişinin Pışder (kapı arkası) pazarlığı yapar. Uygun miktarda verilen para sonrası Piresar (Tecrübeli mihmandar) gelinin koluna girerek arabaya ya da ata bindirir.

Gelini aldıktan sonra, zılgıtlar eşliğinde konvoy yapılmaktadır. Erkek tarafı ise gelmekte olan gelin için hazırlıklarını tamamlamıştır. Her yanında sağdıçlar bulunan damat, damın üzerine çıkartılır.

Düğün

Gelin damadın yanına geldiğinde, damadın ayakları önünden bulunan paraya karıştırılmış toprak, gelinin kafasına dökülür. Bunun anlamı ise ilk ders demektir. Daha sonra damat yakını olan bir aile o gece damadı evinde misafir eder. O gece sabaha kadar o evde eğlenceler düzenlenir.

Ertesi gün sabah saatlerinde damat kendi evine gider ve öğle saatlerine kadar düğün devam eder. Bunun ardından gelinle damadın dini nikahları kıyılır. Sonraki günlerde damat tarafından olan yakınlar gelinin selamlığını getirirler. Böylece damat tarafının üstlendiği yük bir nebze hafifler.