Şaşılık Nedir, Belirtileri Nelerdir ve Nasıl Tedavi Edilir?

Şaşılık Nedir?

Her yaşta tedavi edilebilen bir göz rahatsızlığı olan şaşılık, iki gözün farklı yönlere doğru bakmasıdır. Gözlerin biri karşı hizaya bakarken diğeri yukarı, aşağıya, dışa veya içeri doğru bakar. Kısacası gözlerin paralel bakmamasıdır.

Hemen hemen her yaşta gözlemlenebilen göz kayması, kız ve erkek çocuklarda aynı sıklıkta görülmektedir. Her iki gözde de 6’şar adet kas bulunmaktadır. Bu kaslar gözün hareketini sağlar. Birlikte ve uyum içinde çalışan bu kaslar sağlıklı bir şekilde göz hareketlerinin tamamlanmasına yardımcı olur. Ancak kaslardan birinin veya bir kaçının görevini yapamaz hale gelmesi şaşılık oluşmasına neden olur. 

Şaşılık durumunda farklı yönlere doğru bakan gözler beyne iki faklı görüntü göndermektedir. Kayma bulunan gözün gönderdiği görüntü reddedilerek sağlıklı gözün iletisi kabul edilir. Bu durumda kişide derinlik hissi zamanla kaybolur.

Şaşılık, gözlerin birinde veya ikisinde meydana gelen kuvvet azlığı veya fazlalığı gözün başka bir yöne doğru kaymasına neden olur. Şaşılık gözlemlenen çocuklar gözlerinin doğru yönde durması için kendilerince bir baş pozisyonu geliştirirler. Tedavi edilmeyen şaşılıklar zamanla göz tembelliğine neden olur. Kayma bulunan gözde zaman içinde görmede azalma meydana gelir ve göz tembelliği gelişir. 

Şaşılık Neden Olur?

Şaşılık birçok nedene bağlı olarak meydana gelen bir rahatsızlıktır. Yukarıda da bahsettiğimiz üzere göz hareketini sağlayan kaslardan birinin veya birkaçının görevini yerine getirememesi durumunda gözde kayma yani şaşılık meydana gelir. Ancak birçok konuda ve hastalıkta etkili bir rol oynayan genetik faktörler şaşılıkta da etkin bir rol oynamaktadır. 

Genetik faktörlerin yanı sıra havale, erken doğum, travma veya diğer ateşli hastalıklar şaşılığa neden olabilir. Ancak genetik faktörler ve hastalıklar haricinde oluşan şaşılıklar 2 yaşından sonra ise göz bozuklukları nedeniyle oluştuğu söylenebilir. Ancak iki yaşından önce genetik faktörlerden veya farklı faktörlerden dolayı meydana gelen şaşılıkların ilk 3 ay fark edilmesi oldukça zordur. 3-4 ay sonunda gözlerin pozisyonlarının belirginleşmesiyle şaşılık durumu fark edilebilir hale gelir. 

Şaşılık Nasıl Ortaya Çıkar?

Beyinde meydana gelen sorunlar şaşılığa neden olan ve tetikleyen başlıca unsurlardandır. Beyni direk olarak etkileyen hastalıklar, göz kaslarını ve merkezi sinir sistemini olumsuz yönde etkileyerek göz kayması şaşılığı meydana getirir. İleri ki yaşlarda şeker hastalığının ve tansiyonun yükselmesi durumunda göze gelen sinirler olumsuz yönde etkilenerek bu sinirlerde felç oluşması söz konusu olabilir. Erken teşhis ve tedavi felç nedeniyle meydana gelen şaşılığın kalıcılığı konusunda etkin bir rol oynamaktadır.

Şaşılık Belirtileri

Şaşılığın belirtileri arasında; çift görme, göz sulanması, tek veya çift gözde kayma, bulanık görme, göz ağrısı, baş ağrısı, baş ya da yüzün belli bir yöne doğru dönük olması, derinlik hissinin kaybolması, üç boyutlu görüntünün kaybolması yer alır.

Şaşılığın en temel belirtisi gözde meydana gelen kaymalardır. Yetişkinlerde göz kaymasına ek olarak çift görme gibi sorunlar meydana gelirken çocuklarda derinlik hissinin kaybı olduğu gözlemlenir. Şaşılık tek gözde meydana gelebileceği gibi bazı durumlarda iki gözde de görülmektedir. 

Tedavisinin olmasına karşılık şaşılık tedavisinde erken teşhis oldukça önemlidir. Erkenden fark edilen ve tedavi edilen şaşılıklarda kalıcı sorunlar en aza indirilir. Ancak tedavi edilmeyen şaşılıklar estetik açısından hoş bir görünüm kazandırmayacağı gibi çocukta kalıcı görme kayıplığı veya görme azlığı gibi sorunlara neden olur.

Şaşılık Kaç Yaşına Kadar Tedavi Edilir?

Göz şaşılığı hastalığının tedavisine çocuk yaşta başlanması gerekir. Aksi taktirde şaşılığı hiçbir şekilde giderme ihtimaliniz yoktur. Çocuğunuzun şaşı olduğunu fark ettiğiniz zaman direkt olarak hastaneye başvurmanızı öneriyoruz. Okul çağı başlamamış bir çocuk şaşılık ameliyatı olarak bu sorundan tamamen kurtulabilir. 

Şaşılık Tedavisinde Geç Kalınırsa Ne Olur?

Şaşılık hastalığı üç yaş öncesinde yaptırılmadığında gecikmiş tedavi söz konusu olur. Hiç tedavi olmamış bir şaşı hastası belirli bir yaştan sonra hiçbir tedaviyi kabul edemiyor. Göz şaşılığı ve tembellik ölene kadar hasta ile birlikte kalıyor. Şaşılık kendiliğinden geçen bir hastalık olmadığı için gözlerde %5'e kadar görme zorluğu başlıyor. 

Şaşılık Kendi Kendine Düzelir mi?

Şaşılık kendi kendine düzelebilecek bir hastalık değildir. Zamanla hiçbir şekilde düzelmez hatta daha kötüye ilerler. Bazı şaşılık tiplerinde gözlük kullanılarak tedavi sağlanabilir. Şaşılıkta birçok tedavi yöntemi vardır. Önemli olan şaşılığı en kısa sürede fark edip beklemeden doktora başvurmaktır.

Şaşılık Tedavisi

Şaşılık tedavisinde birkaç farklı yöntem uygulanmaktadır. Öncelikle şaşılığa neden olan faktör belirlenmeli ve nedene göre bir tedavi yöntemi belirlenmelidir. Şaşılık her yaşta görülebileceği gibi her yaşta tedavisi mümkün olan bir problemdir. Şaşılığın tedavileri şunlardır;

1. Gözlük

Özellikle 2 yaş sonrasında meydana gelen ve görme kusurlarına bağlı olarak gelişen şaşılıkların tedavisinde kullanılmaktadır. Düzenli olarak gözlük kullanımı ile şaşılık önemli ölçüde düzelme gösterir. Prizmalı gözlüklerin kullanılması küçük kaymaların tedavisinde kullanılırken çift görme problemini de ortadan kaldırmaktadır.

2. Göz Egzersizleri

Okuma sırasında veya çalışırken gözün gereken performansı göstermemesi nedeniyle uygulanan bir tedavi yöntemidir. Doktorun önerdiği egzersizler uygulanarak etkili bir iyileşme sağlanır. Bu egzersizler kapama, CAM ve özel cihazlarla yapılmaktadır. Bu tedavi yöntemi ile görme yeteneğinin kuvvetlendirilmesi sağlanırken aynı zamanda kaybedilen derinlik hissinin yeniden kazanımı sağlanır.

3. Botoks Tedavisi

Genellikle felç nedeniyle meydana gelmiş şaşılıkların tedavisinde botoks tedavisi kullanılmaktadır. Felç ve guatr hastalığı nedeniyle meydana gelen göz kaymaları tedavisinde sıkça kullanılan yöntemlerden biri de botokstur. Uygulanan ameliyat tedavisinin ardından sonuç alınamamış ise botoks tedavisi uygulanabilir. Kaymaya neden olan göz kasına botilinum enjekte edilerek her iki göz ile paralellik sağlanır. Botoks tedavisi 6 ay içerisinde etki göstermektedir.

4. Cerrahi Tedavi

Göz kaslarında meydana gelen uyumsuzluk nedeniyle meydana gelen göz kaymalarının tedavisinde uygulanan bir tedavi yöntemidir. Ameliyat ile göz kaslarının birbiri ile uyumu sağlanarak şaşılık ortadan kaldırılır. Hasta ameliyattan bir gün sonra günlük rutin işlerini yapmaya devam edebilir.

Şaşı göz görür mü?

Şaşılık, gözlerin istediğiniz tarafa bakmaması durumuna denilmektedir. Gözlerin bir tanesi hedefe bakar, diğeri ise başka bir yere yönelir. Tek gözde olan şaşılıkta kayan göz tembelleşir ve daha az görür. Şaşılıkta derinlik ve 3 boyutlu algılama yoktur. Sağlam olan göze göre şaşı göz biraz daha az görür, yaş ilerledikçe bu durum artar. Kör olma riski dahi vardır.

Göz şaşılığı düzelir mi?

Şaşılık zamanla düzelebilecek bir hastalık değildir. Bazı şaşılık tiplerinde gözlük kullanımı ile tedavi olunabilir. Tedavinin ilk basamağında çocuktaki şaşılığın derecesi ve gözlüğe ihtiyaç duyup duymadığı tespit edilmelidir.

Şaşı olduğumu nasıl anlarım?

Şaşı olduğunu anlamak için ayna karşısına geçilebilir. Ayna karşısında istediğiniz yöne gözünüzü çevirdiğinizde tek gözünüz oraya bakmıyorsa şaşı olabilirsiniz. Şaşı mıyım? şüphesi yaşıyorsanız en yakın göz doktoruna giderek muayene olabilir, şaşı olup olmadığınızı tıbbi yöntemlerle öğrenebilirsiniz.

Şaşılık doğuştan mı?

Şaşılık hem doğuştan olabilir hem de 2 ile 3 yaşlarında ortaya çıkabilir. Tedavi edilmediği taktirde göz tembelliği, göz kayması, görme kaybı gibi sorunlara neden olan şaşılık travmaya bağlı ortaya çıkabiliyor. Bazı nörolojik hastalıklar da şaşılığı tetikliyor.

Göz şaşılığı sonradan olur mu?

Göz şaşılığı 50 veya 60 yaşında ortaya çıkan bir hastalık değildir. O yaşlarda ortaya çıkan göz hastalıkları genelde göz kayması, görme kaybı veya göz tembelliğidir. Şaşılık doğuştan ya da 2, 3 yaşlarında ortaya çıkar. 

Çocuğum şaşı mı?

Çocuğunuzun şaşı olup olmadığı anlamak için kafasının belirli bir yöne eğilip eğilmediğini, gözlerindeki titremeyi, bir noktaya odaklanmasını, televizyona çok yakından bakıp bakmadığını tespit edebilirsiniz. En doğru çözüm çocuğunuzu göz doktoruna muayene ettirmek olacaktır. 

Şaşılık kaç yaşında olur?

Şaşılık genelde 2 ile 3 yaş arasında ortaya çıkabilmektedir. 3 yaşından sonra tedavi edilmeyen şaşılık göz tembelliğine yol açar. İlerledikçe gözlerde kalıcı hasar meydana getirebilmektedir. Çocuğunuz eğer şaşı ise direkt olarak hastaneye gitmenizi öneriyoruz.