Myelodisplastik Sendromu Nedir? Belirtileri ve Tedavisi

Hemen hemen her yaşta görülebilen myelodisplastik sendromu, çoğunlukla 40 yaş üstündeki bireyleri etkilemektedir. Lösemiye dönüşme gibi bir ihtimalin olması nedeniyle oldukça tehlikeli olan MDS hastalığı hakkında bilinmesi gereken her şeye içeriğimizde yer verdik.

Myelodisplastik Sendromu (MDS) Nedir?

Myelodisplastik Sendromu (MDS), kemik iliğindeki kan hücrelerinin olgunlaşma sürecinde bozukluklar yaşanan bir grup kan hastalığıdır. Normalde, kemik iliği sağlıklı kan hücrelerini üretir ve kan dolaşımına gönderir. Ancak MDS durumunda, kemik iliği anormal ve işlevsiz kan hücreleri üretir. Bu durum, sağlıklı kan hücrelerinin üretimini engeller ve kan hücrelerindeki anormallikler nedeniyle vücudun normal işlevlerini yerine getirmesini zorlaştırır.

MDS genellikle ileri yaşlarda görülse de, her yaşta ortaya çıkabilir. Hastalığın belirtileri ve şiddeti kişiden kişiye farklılık gösterebilir. Bazı hastalar belirgin semptomlar yaşarken, diğerleri hiçbir semptom göstermeyebilir. Yaygın belirtiler arasında yorgunluk, solukluk, halsizlik, tekrarlayan enfeksiyonlar, ciltte morarma veya kanama, nefes darlığı ve kilo kaybı bulunur.

MDS'nin kesin nedeni bilinmemektedir. Ancak bazı faktörlerin hastalığın gelişimine katkıda bulunabileceği düşünülmektedir. Bunlar arasında radyasyon veya kimyasal maruziyet, bazı genetik bozukluklar, kemoterapi veya radyoterapi gibi kanser tedavileri ve bazı sağlık koşulları yer alır. MDS'ye neden olan spesifik genetik mutasyonlar da tanımlanmıştır.

MDS'nin teşhisi, bir hematolog veya onkolog tarafından yapılır. Hastanın tıbbi öyküsü, fizik muayene, kan testleri, kemik iliği biyopsisi ve görüntüleme çalışmaları gibi çeşitli tanı yöntemleri kullanılabilir. Tanı aşamasında, hastalığın türü, evresi ve tedavi seçenekleri belirlenir.

Myelodisplastik Sendromunun Sebebi Nedir?

Myelodisplastik Sendromu (MDS), kemik iliğindeki kan hücrelerinin olgunlaşma sürecinde bozukluklar yaşanan bir grup kan hastalığıdır. Ancak MDS'nin kesin nedeni hala tam olarak bilinmemektedir. Araştırmalar, MDS'nin gelişimine katkıda bulunan bazı faktörlerin olduğunu göstermektedir, ancak herhangi bir sebebi tek başına açıklayamaz. İşte MDS'nin olası sebep faktörleri:

Genetik Mutasyonlar

MDS'nin bazı vakalarında genetik mutasyonlar rol oynayabilir. Özellikle kromozomlarla ilişkili anormallikler veya genlerdeki mutasyonlar, kan hücrelerinin normal gelişimini etkileyebilir. Bunlar arasında MDS'ye özgü genetik mutasyonlar, TP53, SF3B1, TET2, DNMT3A gibi genlerdeki değişiklikler yer alır.

Radyasyon veya Kimyasal Maruziyet

Yüksek dozda radyasyon veya bazı kimyasallara maruz kalma, MDS riskini artırabilir. Özellikle önceki kanser tedavilerinde (kemoterapi veya radyoterapi) kullanılan yüksek dozda radyasyon, kemik iliği hücrelerinde hasara neden olabilir ve MDS'ye yol açabilir.

Kemoterapi veya Radyoterapi

Kemoterapi veya radyoterapi gibi kanser tedavileri, hedef aldıkları kanser hücrelerinin yanı sıra sağlıklı hücreleri de etkileyebilir. Kemoterapinin veya radyoterapinin uzun süreli veya yüksek dozlarda uygulanması, kemik iliği hücrelerinde hasara ve MDS'ye neden olabilir.

Genetik Bozukluklar

Bazı kalıtsal genetik bozukluklar, MDS riskini artırabilir. Örneğin, Down sendromu gibi bazı genetik sendromlara sahip kişilerde MDS gelişme olasılığı daha yüksektir.

Yaşlanma

MDS genellikle yaşlı bireylerde daha sık görülür. Yaşlanma süreciyle birlikte, kemik iliği hücreleri üzerindeki kontrol mekanizmaları bozulabilir ve MDS riski artabilir.

Myelodisplastik Sendromu Belirtileri

Myelodisplastik Sendromu (MDS), kemik iliğindeki kan hücrelerinin olgunlaşma sürecinde bozukluklar yaşanan bir grup kan hastalığıdır. MDS'nin belirtileri kişiden kişiye farklılık gösterebilir ve hastalığın şiddetine, evresine ve diğer faktörlere bağlı olarak değişebilir. Bazı hastalar belirgin semptomlar yaşarken, diğerleri hiçbir semptom göstermeyebilir. İşte MDS'nin yaygın belirtileri:

1. Yorgunluk ve Halsizlik

MDS hastaları sık sık halsizlik, bitkinlik ve sürekli yorgunluk hissi yaşarlar. Normal günlük aktiviteleri yapmakta zorlanabilirler.

2. Solukluk

MDS, anemiye (kansızlık) neden olabilir. Bu durumda, vücut yeterli miktarda sağlıklı kırmızı kan hücresi üretemez ve cilt soluk görünebilir.

3. İleri Kanama ve Morarma

MDS, trombosit sayısındaki düşüşe bağlı olarak kanama ve morarma eğilimini artırabilir. Kolayca morarmalar, burun kanamaları, diş eti kanamaları veya ağır adet kanamaları gibi belirtiler görülebilir.

4. Tekrarlayan Enfeksiyonlar

MDS hastalarında bağışıklık sistemi zayıflayabilir ve dolayısıyla enfeksiyonlara yatkınlık artabilir. Sık sık tekrarlayan enfeksiyonlar, özellikle solunum yolu ve idrar yolu enfeksiyonları, MDS'nin belirtilerinden biridir.

5. Nefes Darlığı

Anemiye bağlı olarak vücut yeterli miktarda oksijen taşıyamaz ve nefes darlığı ortaya çıkabilir. Hafif egzersiz veya dinlenme sırasında nefes darlığı hissi oluşabilir.

6. Deride Peteksiyonlar

Trombosit düşüklüğü, ciltte küçük kırmızı veya mor lekeler (peteksiyonlar) oluşmasına neden olabilir.

7. Ağız ve Boğaz Problemleri

MDS, ağız ve boğazda kuruluk, yutma güçlüğü, dilin şişmesi gibi problemlere yol açabilir.

Myelodisplastik Sendromu Teşhisi Nasıl Konulur?

Myelodisplastik sendrom tanısının konulabilmesi için, belirtiler oluştuğu zaman doktora başvurmanız gerekmektedir. Doktor yapacağı muayene sonucunda teşhisi koymaktadır. Hastaların bazılarının dudaklarında solukluk, boyun ya da koltuk altlarındaki lenf bezlerinde büyüme görülebilmektedir. Ayrıca karaciğer veya dalakta da büyüme saptanabilmektedir.

Bunların yanı sıra doktor tarafından tam tanının konulabilmesi için çevre kanı ve kemik iliği örnekleri istenebilmektedir. Çevre kanı ve kemik iliği örneğinin hematoloji uzmanları, patologlar ve genetik uzmanları tarafından incelenmesiyle hastalara tanı konulur.

Myelodisplastik Sendromu Tedavisi

Myelodisplastik Sendromu (MDS), kemik iliğindeki kan hücrelerinin olgunlaşma sürecinde bozukluklar yaşanan bir kan hastalığıdır. MDS tedavisi, hastalığın türüne, evresine ve hastanın genel sağlık durumuna bağlı olarak değişiklik gösterir. Tedavinin hedefleri arasında semptomları hafifletmek, kan hücrelerinin üretimini artırmak ve yaşam kalitesini iyileştirmek yer alır. İşte MDS tedavisinde kullanılan bazı yöntemler ve tedavi seçenekleri:

Destekleyici Tedaviler

MDS tedavisinin bir parçası olarak, semptomları yönetmek ve hastanın genel sağlığını desteklemek için destekleyici tedaviler kullanılabilir. Bu tedaviler arasında kan transfüzyonları, demir şelasyonu (demir birikimini önlemek için), antibiyotikler (enfeksiyonları tedavi etmek için) ve kan trombosit transfüzyonları yer alabilir.

Kemik İliği Nakli

Genç ve uygun adaylar için kemik iliği nakli, MDS tedavisinde önemli bir seçenektir. Bu prosedür, hastanın anormal hücrelerle dolu olan kemik iliğiyle sağlıklı bir donörden alınan sağlıklı kemik iliğinin yer değiştirmesiyle gerçekleşir. Kemik iliği nakli, hastalığın nüks etme olasılığını azaltabilir ve sağlıklı kan hücrelerinin yeniden üretimini sağlayabilir.

Kemoterapi

Kemoterapi, kanser hücrelerini yok etmek veya büyümelerini yavaşlatmak amacıyla kullanılan ilaç tedavisidir. MDS tedavisinde, kemoterapi bazen yüksek dozlarda veya daha düşük dozlarda kullanılabilir. Kemoterapi, anormal kemik iliği hücrelerini baskılamak ve sağlıklı kan hücrelerinin üretimini teşvik etmek için kullanılabilir.

Lenfosit Deplesiyonu

MDS tedavisinde lenfosit deplesiyonu adı verilen bir yöntem de kullanılabilir. Bu yöntemde, immün sistemi baskılayan lenfositlerin (beyaz kan hücreleri) azaltılması veya ortadan kaldırılması amaçlanır. Lenfosit deplesiyonu, kemik iliğindeki anormal hücrelerin kontrolünü sağlamak ve sağlıklı kan hücrelerinin üretimini artırmak için kullanılabilir.

İmmünoterapi

İmmünoterapi, bağışıklık sistemini aktive ederek veya güçlendirerek kanser hücrelerine karşı savaşmasını sağlayan bir tedavi yöntemidir. MDS tedavisinde immünoterapi, bağışıklık sistemini anormal hücrelere karşı yönlendirmek ve sağlıklı kan hücrelerinin üretimini teşvik etmek için kullanılabilir.

MDS ne demek?

Kemik iliğinde yapılan kan hücrelerinin olgunlaşamaması ve farklı bir şekilde gelişim göstermesine MDS denmektedir. Sıklıkla kemik iliği yetmezliği olarak tanımlanan bu hastalık bireyde sağlıklı kan hücresi üretilememesine neden olmaktadır. Bunun sonucunda da akut lösemi gibi ciddi rahatsızlıklar oluşabilmektedir.

MDS nasıl bir hastalıktır?

Bir tür yaşlılık hastalığı olan MDS, kemik iliğinin yeterince sağlıklı kan hücresi üretememesi olarak ifade edilmektedir. Çoğu zaman 65 yaş üzerindeki bireyleri etkileyen bu hastalık ilerlediği takdirde kişinin yaşam süresini kısaltmaktadır.

MDS kanser mi?

Myelodisplastik sendromu Dünya Sağlık Örgütü tarafından kanser grubundaki hastalıklardan birisi olarak tanımlanmaktadır.

MDS hastası ne kadar yaşar?

Myelodsiplastik sendrom hastalığına sahip bireyler zaman içerisinde akut lösemiye daha fazla yakalanmaktadır. Bu da bireylerin yaşam süresinin kısalmasına neden olur. Düşük riskli gruplarda ortalama yaşam süresi 6 yılken, orta riskli gruplarda ise bu süre 3 yıla düşmektedir. Yüksek riskli gruba giren bireylerde ise beklenen yaşam süresi bir yıldan azdır.

MDS tedavi edilmezse ne olur?

Myelodisplastik sendromuna sahip olan bazı bireylerde belirtiler hafif bir şekilde kendini göstermektedir. Bu kişilerin tedavi olmasına gerek olmayabilir. Ancak blast artışı yaşayan MDS hastalarının mutlaka tedavi olması gerekiyor.. Aksi takdirde bu hastalığın akut lösemiye dönüşme ihtimali vardır.

MDS lösemi mi?

MDS hastalığında problem kemik iliği hücrelerindedir. Bu hücrelerin yapısı bozuktur ve düzgün çalışmamaktadırlar. Her ne kadar lösemi olmasa da akut lösemiye dönüşme ihtimali bulunmaktadır. Bu yüzden dikkat edilmesi gerekiyor.

MDS hastaları nasıl beslenmeli?

MDS hastalarının beslenmesine oldukça dikkat etmesi gerekiyor. Bu kişilerin yağlı yemeklerden, baharatlardan ve fazla şeker tüketiminden kaçınması büyük önem taşıyor. Az yağlı olan yayla, yoğurt, acısız tarhana ve pirinç gibi çorbaların tercih edilmesi çok daha iyi olacaktır. Süt yerine ise yoğurt ve ayran tüketilmesi tavsiye edilmektedir.