Multipl Skleroz (MS) Hastalığı Hakkında Bilgi

MS Hatalığı Nedir? Tedavisi Mümkün Müdür?

Nedeni hala bilinmeyen ve genellikle genç erişkinlerde görülen, MS (Multipl Skleroz) hastalığı, beyin ve merkezi sinir sistemi hastalığıdır. Nedeni hala bilinememekle birlikte genetik ve çevresel etkenlerden dolayı ortaya çıktığı düşünülmektedir. Bağışıklık sistemi kişinin kendi hücrelerini tanıyamaması sonucunda vücudu yabancı madde olarak algılayarak yok etmeye başlar. MS, sinir sistemi hastalığı olmasından dolayı sinir sistemini kapsayan beyin, beyincik, beyin sapı ve omurilikte hasarlar görülür. Kişide zamanla yürüme, konuşma, görme, denge, duyularda bozulmalar ve yetersizlik görülür. İlerleyen zamanlarda ise idrar tutamama ve felç olma riski artar.

Multipl Skleroz Ne Demek?

Multipl Skleroz (MS) beyinde ve omurilikte, mesajları taşıyan sinir telleri etrafındaki koruyucu kılıfın (miyelin kılıfı) hastalığıdır. Merkezi sinir sistemi ile organların bilgi iletişimini sağlayan omuriliğin miyelin tabakası üzerindeki fiziksel tahribatın bir sonucu olarak ortaya çıkmaktadır. Kılıfın hasar gördüğü yerlerde sertleşmiş dokular (skleroz) yer almaktadır. Bu sertleşmiş alana da plak denir. Bu plaklar, sinir sistemi içinde pek çok yerde oluşabilir ve sinirler boyunca mesajların iletilmesini engelleyebilir. Bazı araştırmacılar, MS'e henüz belirlenemeyen bir virüsün neden olduğunu ileri sürmektedirler. Bu teoriye göre, çocuklukta veya gençlik döneminde vücuda giren bu virüs; beş, on ya da on beş yıl gibi bir süre hiçbir belirti göstermeden vücutta kalmakta, daha sonra yine bilinmeyen bir nedenle, örneğin şiddetli bir üst solunum yolu hastalığı sırasında ortaya çıkmaktadır.

MS Tanısı Nasıl Koyulur?

MS tanısı konulabilmesi için ayrıntılı bir nörolojik muayene yapılması gereklidir. MS’i taklit edebilen birçok hastalık mevcuttur. Bazen yapılan birçok test ve tanı yöntemlerine rağmen uzmanlarca tanının kesinleştirilmesi güç olabilmektedir. Hastanın MR’ı çekilerek hastalık nedeniyle oluşan plakların durumu araştırılır. Hastalığın teşhis aşamasında belden su alınarak beyin omurilik sıvısı incelemesi yapılır. Bu işlem tamamiyle zararsızdır. Bu testte, omuriliği çevreleyen sıvının içeriğine bakılır.

MS Hastalığı Türleri

Atak ve İyileşmelerle Giden MS

MS’lilerin %90’ında görülmektedir. Bu MS tipinde ataklar ortaya çıkar ve ataklarda kısmen veya tam olarak iyileşme görülür. Atakların ne sıklıkla gelebileceğini bilmek mümkün değildir. Bazen yılda 2-3 kere olabilirken bazen de 15-20 yılda bir gerçekleştiği görülmektedir.

İkincil İlerleyici MS

Bu MS tipinde ataklara çok fazla rastlanmaz ve hastalık düzenli bir şekilde ilerler.

Birincil İlerleyici MS

Hastaların %10-15’i arasında görülmekle birlikte sinsi ilerleyen MS tipidir. İlerleme hızı kişiye göre değişkenlik göstermekle birlikte yavaşça ilerlemektedir. Hasta yıllar içinde gittikçe kötüleşir.

Yenileyici İlerleyici MS

Hastaların %5’inden daha az bir kısmında görülür. Bu tip MS’te ataklara çok sık rastlanmazken hastalık sinsi bir şekilde ilerler.

MS Ataklarının Tedavisi Nasıl Gerçekleştirilir?

Ms hastalığında tedaviye erken başlanılması önemlidir. Böylece olumsuz sonuçların daha kolay önlenmesi sağlanır. Hastalığı tamamen ortadan kaldıracak herhangi bir ilaç veya tedavi şekli yoktur. Kortizon tedavisi ile hastalığın etkin bir şekilde tedavisine yardımcı olur. Bu tedavi yöntemi yalnızca ataklar sırasında kullanılır. Atakların kısa sürmesi veya tamamen düzelmesi için hastaya yüksek dozda kortizon tedavisi uygulanır. Tedavide genellikle 1000 mg kortizon damardan uygulanır. Bu tedavi 3-10 gün süreyle devam etmektedir.

MS (Multipl-skleroz) Kimlerde Görünür?

Öncelikle Multipl Skleroz(MS) ölümcül bir hastalık değildir. Bu konuda yapılmış pek çok çalışma vardır. Bu çalışmalarda ortalama yaşam süresi açısından MS'lilerle sağlıklı bireyler arasında önemli bir fark olmadığı ortaya konmuştur. MS'de bulaşıcılık söz konusu değildir. Multipl Skleroz (MS) genç insanlarda nörolojik nedenli engelliliklerde birinci sırayı almaktadır. Hastalık genellikle gençlerde, kadınlarda, sosyo-ekonomik düzeyi yüksek toplumlarda, kentlerde yaşayan eğitim düzeyi yüksek kişilerde görülen bir hastalıktır. MS'li kişilerin, tedavi için aldıkları bazı ilaçların etkisiyle enfeksiyon hastalıklarına karşı direnme güçleri azalır. Bu nedenle hastaların solunum yolları enfeksiyonları, idrar yolu enfeksiyonları gibi hastalıklara diğer insanlardan daha fazla yakalanma eğilimleri vardır. MS kalıtsal bir hastalık değildir. Ailelerinde MS bulunan kişilerin MS'e yakalanma eğilimi az da olsa vardır.

Kortizon Tedavisinin Yan Etkileri

Kortizon tedavisi sonucunda oluşabilecek yan etkiler içinde, enfeksiyonlara yatkınlık, halsizlik, tansiyonda ve kan şekerinde yükselme, yorgunluk, mide ve bağırsak ülserleri, kemik erimesi, kilo alma gibi etkiler bulunur. Bu nedenle hastaların düzenli olarak takip edilmesi gerekir. Kortizon tedavisi gören hastaların düzenli olarak kan şekeri ve tansiyon ölçümü yapılmalıdır. Beslenmelerinde tuzsuz ve şekersiz besinlere yer vermeleri yan etkilerin gelişmesini önleyebilir. Ayrıca hastaların yılda bir defa kemik ölçümü yaptırması, midelerini korumak için ilaç kullanması tavsiye edilir.

MS Hastalığının Başlıca Belirtileri Nelerdir?

•   Vücut hareketlerinde düzensizlik,
•   Bulanık yada çift görme,
•   Kaslarda istem dışı kasılma ve gevşeme,
•   Konuşma bozukluğu,
•   Yorgunluk,
•   Vücudun tek taraflı felç geçirmesi,

•   Diz kapağı refleksinde bozukluk,
•   Vücudun çeşitli bölgelerinde karıncalanma hissi, uyuşma ve his kaybı,
•   Sık idrar yapma ve idrar kaçırma,
•   Koordinasyon bozukluğu,
•   Denge problemi ve baş dönmesi gibi bulgulara rastlanır.