Kaldıraçlı Borsalarda Likidasyon Nedir?

Kaldıraçlı Borsalarda Likidasyon Nedir?

Kaldıraçlı borsalarda ve forex piyasalarda yatırımcının yatırdığı sermayesinin erimesine likidasyon denir.

Kripto para borsalarının here geçen gün daha da geliştirilerek kullanıcılarına farklı deneyimlerin sunulması, yatırımcıların bu sektöre olan ilgilerinin daha da yükselmesini etkilemektedir. İlk dönemlerde sadece Bitcoin alım satımı ile başlayan borsa işlemleri, her geçen gün yeni ve farklı ticaret modelleri geliştirerek kullanıcılarının deneyimine sunuluyor. Bu yenilikler arasında yer alan ve özellikle de trade alanında geniş bilgilere sahip olan yatırımcıların daha fazla tercih ettikleri kaldıraçlı işlemler, spot piyasaya göre daha yüksek kazanç sağlayabilmektedir. Ancak konumuzun da ana teması olan likidasyon durumu, yatırımcıların özellikle bilmeleri gereken önemli bir ayrıntıdır. Likidasyon nedir, likide nasıl olunur, likidasyondan kaçınmak için neler yapmak gerekir gibi sorularınızın cevabını yazımızın devamında bulacaksınız.

Likidasyon Nedir?

Likidasyon “liquidation” kelimesinin Türkçeye çevrilmiş halidir. Kelime anlamı “tasfiye” ya da “satış” anlamına gelmektedir. Daha yalın bir ifade ile likidasyonu açıklayacak olursak;

Kaldıraçlı bir işlem açtığınızda, giriş fiyatınız ve likide fiyatınız olmak üzere iki fiyatla karşılaşırsınız. Buna ek olarak “gösterge fiyatı” da yine bu alanda göreceğiniz terimdir. Peki, bunlar ne anlama geliyor?

Giriş Fiyatı: Örneğin Binance borasında “Vadeli işlem” menüsünden girerek HOT (Holo Chain) Coin’e 0,009035$ seviyesinden bir emir verdiniz ve fiyat verdiğiniz seviyeye geldiğinde HOT coini aldınız. Bu fiyat sizin giriş fiyatınızdır.

Gösterge Fiyatı: Giriş fiyatınızdan sonra piyasanın hareketine göre fiyatın yükselmesi ya da düşmesi ile ekranda görülen anlık fiyat gösterge fiyatıdır.

Likidasyon Fiyatı: 0,009035$ seviyesinden 100$’lık bir işlem açtığınızı ve kaldıraç oranının X3 olduğunu varsayalım. Sistem, fiyatın bir seviyeye gelmesinden sonra paranızı kaybedeceğinizi söyler. Örneğin 0,009035$ seviyesinden işlem açtığınızda likidasyon fiyatınız 0,006085 olarak gösteriyorsa fiyat bu seviyeye düştüğünde paranızın tamamını kaybedersiniz.

Nasıl Likide Olunur?

Yukarıda kaldıraçlı işlemlerde göreceğiniz terimlerden bahsederken, likidasyon fiyatını açıkladık. Satın aldığınız kripto paranın fiyatı giriş fiyatından belli bir seviyeye düşmesi ile paranızı kaybetmeye “likide olma” denir. Bu işlemin mantığı şu şekildedir;

Örneğin vadeli işlemlerde HOT Coin satın aldınız ve kaldıracı X3 seviyesine getirdiniz. Bunun anlamı şu demektir; “ben 100 dolarlık bir işlem ile X3 değerinde bir işlem açtım. Yani yüzde 3 oranında arttığında, paramdan X3 değerinde para kazanırım.”

Kabul edersiniz ki borsalar her ne kadar kullanıcılarına farklı bir deneyim sunmak ve daha fazla kazandırmak için kaldıraçlı işlemleri sunsalar da bunun karşılığında bir bedel elbette isterler. Yani sadece kazanmaya yönelik olduğunu düşünmek biraz mantıksız gelir. Buna karşın borsalar, kaldıraçlı işlemlerde risk oranını da kullanıcılarına belirtmektedir. Yani likide olma durumu, aslında işlem yaptığınız takdirde bir anlamda sözleşmeyi imzalayarak “kâr-zarar ortaktır” maddesini onaylamış olursunuz.

Long Nedir?

Kaldıraçlı işlemlerde sık kullanılan terimlerden biri “Long” yani “alım emri” terimidir. Eğer piyasanın yükseleceğini düşünüyorsanız bu duruda, düşük rakamdan alım emri girersiniz yani long pozisyonu alırsınız.

Short Nedir?

Kaldıraçlı işlemlerde sadece piyasa yükselirken değil düşerken de para kazanmak mümkündür. Belki de bilinçli şekilde hareket edildiğinde, kaldıraçlı işlemlerin en cazip yönünün de bu olduğunu söylemek gerekir. Short pozisyonu, Long pozisyonunun tersidir. Yani eğer piyasanın düşeceğini düşünüyorsanız, bir satış emri verirsiniz eğer tahminleriniz ya da çizdiğiniz grafik doğru şekilde işlerse, piyasa düşüşe geçer ve düşüşe geçtikçe siz para kazanırsınız. Burada da likide olma durumu söz konusudur. Buradaki likidasyon olma durumu ise piyasanın yükselmesi durumunda gerçekleşir. Yani giriş fiyatınızın üstüne çıktıkça siz para kaybedersiniz ve son olarak likidasyon fiyatına ulaştığınızda tüm paranızı kaybetmiş olursunuz.

Stop Loss Nedir?

Kaldıraçlı işlemlerde kullanılan bir diğer terim ise “Stop Loss” terimidir. Bu emir tipi, kaldıraçlı işlemlerde mutlaka kullanılması gerekir hatta, stopsuz işlemlere kesinlikle girilmemesi gerekir. Peki, stop loss nedir?

Stop Loss, long ya da short pozisyonlarında açtığınız bir işlemde giriş fiyatınızın belli bir seviye üstüne (short pozisyonunda) ya da belli bir seviye altına (long pozisyonunda) geldiğinde, paranızın tamamını kaybetmeden belirlediğiniz oranda zarar ederek pozisyonun kapatılmasına denir.

Stop Loss Nasıl Koyulur?

Kripto para borsalarında vadeli işlem yaparken sunulacak bir diğer seçenek “Kâr ve zarar stop” seçeneğidir. Bu seçeneğe geldiğinizde Stop fiyatı, fiyat ve miktar olmak üzere üç seçenek ile karşılaşırsınız. Burada stop fiyatı bölümüne girdiğiniz pozisyona göre (short, long) yukarı ya da aşağı bir fiyat vererek “bu seviyelere geldiğinde elimdeki varlıkları sat emri ver” demiş olursunuz.

Fiyat bölümünde ise “Limit” ve “piyasa” seçenekleri bulunmaktadır. Eğer piyasa fiyatını seçerseniz belirlediğiniz noktada varlıklarınız satılır, limit seçerseniz, kendi belirleyeceğiniz seviyenin altına ya da üstüne, siz hangisini seçmiş iseniz o fiyata geldiğinde satmış olursunuz.

Miktar bölümünde ise belirlediğiniz fiyat seviyesine geldiğinde varlıklarınızın tamamını ya da belirlediğiniz bir kısmını kademeli olarak satmanıza olanak sağlayan bölümdür.

Likidasyondan Korunmak İçin Yapılması Gerekenler Nelerdir?

1. Grafik analizi konusunda yeteri kadar tecrübeli değilseniz, vadeli işlemlere girmeyin,

2. Tüm varlıklarınızla vadeli işlem açmayın, belli bir miktarda paranız mutlaka spot cüzdanda olmalıdır,

3. Yüksek riskli bir piyasada long ya da shot pozisyonu açmayın,

4. Eğer vadeli işlem açtığınız kripto paranın tahmin ettiğiniz yönde ilerleyeceğini düşünüyor ancak o anda zararda iseniz ve paranız likidasyon fiyatına yaklaşmış durumda ise spot cüzdanınızdan bir miktar daha USDT, vadeli işlemlere transfer ederek likidasyon fiyatınızı düşürün.

5. Yolun başında iseniz kesinlikle büyük paralarla vadeli işlem açmayın.

6. Yüzde yüz güvendiğiniz bir alt coin olsa bile X3-5 maksimum X10 seviyesinden daha yüksek bir kaldıraç oranı ile işlem yapmayın.

7. Teknik ve temel analiz bilgilerine yeteri kadar hakim değilseniz vadeli işlem açmayın,

8. Kulaktan dolma bilgilerle hareket etmeyin,

9. Long ve short pozisyonları açmak için telegram ya da diğer sosyal medya kanallarından grafik paylaşanların grafiklerine bağlı kalarak hareket etmeyin,

10. Borç para ile kesinlikle vadeli işlem ya da spot işleme girmeyin.