Kanlı Pazar'da Neler Yaşandı?

Tarih: 16 Şubat 1969; bugün tarihe "Kanlı Pazar" olarak geçecekti. Amerika’nın İstanbul boğazına demirlenmiş 6. Filosu’nu protesto etmek üzere düzenlernen "Emperyalizm ve sömürüye karşı” mitinge, aşırı sağ görüşlü kişiler tarafından, “ Müslüman Türkiye”  sloganıyla saldırıldı. Sizlere 6. Filo ve tarihe Kanlı Pazar olarak geçen bu olayın nasıl yaşandığını anlatacağız.

Ülkede 1969 ekonomi krizi ile boğuşan insanlar, ekim seçimlerinin yaklaşmasıyla insanlar arasında bir kargaşa ve en çok da Amerika’nın 6. Filosu’nu İstanbul boğazına bağlaması konuşuluyordu. Bu artık sömürünün olduğunu gösteriyor, harekete geçme zamanının geldiğine işaret ediyordu. 6. Filo’ya karşı ilk protestolar, 11 Şubat İstanbul Limanında üniversiteli gençler tarafında yapıldı. Bu protestolar arbedeye dönüşmüş, bunun sonucunda üniversiteli gençler yaralanmış, ölmüşlerdi. Artık yayılım ateşi diğer şehirlere de sıçramıştı, İzmir ve Trabzon’da bu protestolara dahil olmuştu. Sol kanatta, yaşanan bu olaylardan dolayı Beyazıt Meydanı'nda 6. Filo’ya karşı bir protesto yapılmaya karar verildi. Bu sefer sadece öğrenciler değil, sedikalar, dernekler ve birçok kuruluşun katılacağı bir yürüyüş yapılacaktı. Sömürüye karşı protesto yapılacağını duyan sağcı ideolojiye sahip, Komünizmle Mücadele Dernekleri’nin üyeleri akın akın derneklere toplanmıştı. Plan hazırdı. 16 Şubat günü, “Müslüman Türkiye” sloganıyla, silahı olan silahı, baltası olan baltasıyla solculara karşı bir linç girişiminde bulunma kararı aldılar. İçlerinde bir uğultu yükseldi:” İlk şehit ben olacağım, hayır ben olacağım.” 

Artık, iyice doldurulmuş bir şekilde evlerinin yollarını tuttular, ne de olsa yarın kanlı bir gün olacaktı. Güçlerini toplamaları ve en iyi şekilde mücadele etmeleri gerekiyordu. Şehit olacaklarını onlara, 15 Şubat’ta Bugün gazetesi yazarı Mehmet Şevki Eygi daktilosu başında yazdığı, ertesi gün çıkacağı gazetesinde “ Cihada Hazır Olun” sloganıyla bildirmişti. Bunu okuyanlar hemen ellerine bir sopa ve birbirlerini tanımaları için yakalarına bayrak yapıştırarak, kendi söylemleriyle “Ya Allah” diyerek savaşa gider gibi Beyazıt Meydanı'na gitmişlerdi. Artık kanlı bir günün olacağının sinyalleri verilmeye başlandı. Güvenlik birimleri tarafından bu olay önceden bilinmesine rağmen önlem alınmamıştı. Komünizm karşıtı dernek üyelerinden oluşan, insanlar oluk oluk Beyazıt Meydanı'na akmış; akıllarında sürekli Bugün gazetesinde okudukları “ Cihat eden zelil olmaz, Sağ kalırsan gazi olur, canını verirsen ise şehitlik şerefini kazanırsın” düşüncesiyle kendilerinden emin bir şekilde harp düşüncesiyle hızlı adımlalarla meydana doğru yol aldılar.

Bugün 16 Şubat 1969, Günlerden Pazar

Bugün, İstanbul’da kışı andıran bir bahar hakimdi. Güneşin ılıdığı, iyimser bir gündü. Beyazıt- Taksim güzergahında yapılacak yürüyüş valilik tarafından alınan izin ile yapılacaktı. Her şeye inat bugünün güzel bir gün olunacağına inanılıyordu. Saat 11:00 sularında Beyazıt Meydanı kalabalıklaşmaya başlamıştı. Beyazıt, Dolmabahçe Camileri dolup taşmıştı. 6. Filo’nun gelişi nedeniyle askeri bölge girilmesi kesinlikle yasaktı. Ancak cihat düşüncesiyle gözleri kararak bir yığın insan bu yasağa haliyle uymayacaklardı. Çiğnedikleri için bu yasak, artık ortadan kalmış, yolların hepsi kullanılır hale gelmişti. Beklenen son için girişimler başlamıştı. Ellerindeki demirleri gazetelere bağlayan, bir yığın insan Taksim Meydanı’nda yürüyüş yapacak olan, akın akın gelen solcu gençliği bekliyorlardı. Valiliğin haber aldığı bu olay karşısında 1500 polisi  Taksim Alanı’na çağırmış, Askeri güçlerden de yardım istemişti. Taksim artık göz göre göre "bir şeylere" hazırdı.

Gümüşsuyun’dan, Kadıköy’den, Beyazıt’tan Gündoğdu Marşı ile gelen gençler, "Bağımsızlık uğruna da, al kanlara boyandık" diyerek; Taksim Meydanı'na girdiler. Olanlar o anda oldu. Polislerin tanık olduğu bu olaylar kısa bir sürede büyüdü. Tekbir sesleri ile birlikte bıçaklar çekildi. Sağcılar aralarına aldıkları solcu gençleri ağır bir şekilde darp etmeye başladı. Bu kanlı saldırının bilançosu yüzlerce yaralı ve 2 kişinin ölümüyle sonuçlandı. Ali Turgut Aytaç ve Duran Erdoğan’ın bıçaklanarak öldürüldüğü bu olay güçlükle dağıtıldı.

Sonrasında Yaşananlar

Ertesi gün Hürriyet gazetesinde yayınlanan Ali Turgut Aytaç’ın bıçaklandığını gösteren fotoğrafta bir toplumun polisinin olayı sadece izlemekte yetinmesi toplumda büyük tepkilere yol açtı. İktidardaki Adalet Partisi dışındaki diğer siyasi partiler dönemin İç İşleri Bakanı olan Faruk Sükan’ın istifasını istediler. Bunun üzerine Sükan, suçu öğrencilere atarak, polisin görevini yerine getirdiğini söyledi ve tepkilere kayıtsız kaldı.

26 Şubatta protestolara neden ve sonucunda insanların ölümlerine neden olan 6. Amerika Filosu'na ziyaretler iptal edildi.

Bugün gazetesine yapmış olduğu kışkırtıcı, nefret dolu haberlerden dolayı soruştuma açıldı. Bugün gazetesi yazarı Mehmet Şevki Evgi ise tutuklandı.

Kanlı Pazar olarak adlandırılan bu olay, bir son olmayacaktı. Arkasında daha nice kanlı günleri de getirecekti. 1 Mayıs 1977 yılında, "Kanlı 1 Mayıs" Yaşanacak ve bu kanlı olayların üzerine Ruhi Su "Kanlı Pazar Marşı'nı" yapacaktı.

Bu Pazar Kanlı Pazar

Bu Meydan Kanlı Meydan

Sonuçta;

76 gençlik örgütü yapacakları gösteri için valilikten gerekli izni almış ve protestolarını olağan bir halde yapıp dağılacaklardı. İnsanlar arasında oluşturulan, intikamcı zihniyet, düşmanca düşünüş bu olanları çığırında çıkartacaktı. Her yazımda belirttiğim gibi burada da belirtiyorum. Eğer bizler "Müslüman" olarak kendimizi tanımlıyorsak, farklı ideolojilere sahip olan insanlara karşı kinci, nefret dolu bir tutum içinde olmamız hem Müslümanlığa hem de insanlığımıza sığmıyor. Efendimizin hayatına bakarak dersler çıkarmamız gerekiyor. Cihat bu değildir, bu yapılan katliamdan başka bir şey değildir. Cihat etmek istiyorsanız, öncelikle Müslümanlığı doğru bir şekilde yaşayıp, sonrasında Müslümanlığı kıtalar ötesine ya da etrafınızdaki insanlara anlatarak yaymanızdır. Kin dolu bir ateşin kimseye faydası yoktur, insan ateşiyle ancak kendini yakar.

Not: Yukarıdaki araştırma haberi;  Vikipedi gibi bağımsız sayfalardan, bu konuyla ilgili yapılan belgesellerden yola çıkılarak derlenilmiştir.