Günümüzde Türkiye-Suriye İlişkileri
Türkiye’nin güney sınır komşusu olan Suriye, sınırı son yıllarda daha da hareketlendi. 2010 yılında gerçekleşen Arap Baharı ile Orta Doğu coğrafyasında yer alan birçok ülke iç savaşa sürüklenmiştir. İç savaşın yaşandığı yerlerden biri de Türkiye’nin dibinde yer alan Suriye’dir. Suriye’nin iç savaş yaşaması, Beşşar Esed birliklerinin Rusya’yı arkasına alarak yaptığı katliamlar, Türkiye’nin bu olanları kınaması ve Suriye’de Esed’e Muhalif olanları desteklemesi; Türkiye ile Suriye ilişkilerini olumsuz etkilemiş, sonrasında tamamen bitirmiştir. Evet şuan Suriye İle Türkiye ilişkileri donmuş durumdadır.
Türkiye, Beşşar Esed liderliğindeki Suriye ile hiçbir anlaşma yapmayacağını çünkü Beşşar Esed’i bir terör örgütü olarak tanımlamıştır. İlişkiler bu hale nasıl geldi, yakın zamandaki Türkiye- Suriye ilişkilerine bakarak anlayalım.
Suriye veTürkiye Arasındaki Temel Sorunları
Suriye ile Türkiye arasında geçmişten günümüze kadar hiç sorunlar bitmek bilmemiştir. Hatırlayalım; 1930’lu yıllarda Hatay sorunu, sonrasında ortaya çıkan Güney Doğu Projesi’nin yürürlüğe girmesiyle birlikte ortaya çıkan ve bu projeyle birlikte Suriye’ye gelen suların engelleneceği yani “Su Sorunu” ve 1998’li yıllarda PKK ve ASALA terör örgütlerine destek vermesi ve PKK lideri Abdullah Öcalan’ı topraklarında saklamasıyla Türkiye- Suriye ilişkileri en tepe noktaya ulaşmıştır. PKK liderinin Suriye’de bulunması, Türkiye ile Suriye ilişkilerini tırmandırmıştır. Türkiye’nin yoğun baskısıyla ve dış devletlerin desteğiyle Suriye Öcalan’ı sınır dışı etmiştir ve Türkiye ile Adana Anlaşması'nı imzalamıştır. Böylelikle ilişkiler normalleşmiştir.
Türkiye- Suriye Diplomasi Yakınlaşmalar
Evet, 1998 yılında Adana anlaşmasıyla normalleşmeye başlayan ilişkiler, 2002 Adalet ve Kalkınma Partisi (Ak Parti) döneminde, komşularla sıfır sorun politikasıyla birlikte iyileşmeye başlamıştı. 2003 yılında Irak’ın işgali ile Türkiye ve Suriye işbirliği daha da derinleşmişti. Irak işgali döneminde destekledikleri grupların bir olması ve izledikleri politikaların aynı doğrultuda olması Suriye ve Türkiye ilişkileri tarihinde ilk kez bu kadar iyi olmuştu. Irak işgali sırasında Kürt gruplarının desteklenmesi ve buradaki Amerikan birliklerin gitmesi yönünde aynı görüş içinde yer almışlardır ve bu iyi ilişkiler ekonomik, siyasi ve enerji alanlarını da olumlu yönde etkilemişlerdir. Birçok ortaklığa imza atılmıştır, bunlardan biri de Arap Boru Hattı ortaklığıdır.
Türkiye İle Suriye Arasındaki Ziyaretler
2007 yılında Türkiye’ye gelen Suriye Cumhurbaşkanı Beşşar Esed, Türkiye cumhurbaşkanını Suriye’ye davet etmişti bunun üzerine Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, Suriye’ye ziyaret gerçekleştirmişti. İyi bir denklemden giden ilişkiler 2010 yılından itibaren sekteye uğramıştır.
Suriye İç Savaşı ve Kopan İlişkiler
Arap Baharı’ndan etkilenen ülkelerden birisi olan Suriye’de iktidar karşıtı gösteriler başlamıştır. Ülkenin iç savaşa sürüklenmesiyle birlikte İktidar yani Esed ve yandaşları, Suriye’nin belli başlı yerlerinde katliamlar gerçekleştirdi. Hama katliamı sonrası Türkiye Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan, “Suriye’nin yaptığı kabul edilemez, bu bir vahşettir” demeci vermiş ve bir daha böyle bir vahşetin yaşanmaması üzerine Suriye’yi uyarmıştır ve tüm ticari ilişkilerini askıya almıştır. Suriye’nin saldırılarına hız kesmeden devam etmesi, 2012 yılında Hule Katliamı'nın yaşanmasını “Alçakça” olarak nitelendiren Türkiye, Suriyeli diplomatların sınır dışı edeceğini duyurmuştu. Türkiye’nin Suriye’de Esed Muhaliflerine destek vermesi ile ilişkiler durma noktasına gelmiştir. Artık Suriye İle Türkiye arasında savaşı andıracak hareketler başlamıştır.
Türkiye- Suriye Sınırı Kaynıyor
RF-4 Türk Jeti Krizi
22 Haziran 2012 günü Silahsız Türk F-4 savaş uçağının Suriye tarafından düşürülmesi, iki ülke arasında yeni bir kriz başlatmıştır.
Türkiye Sınırlarına Atılan Top Mermileri
Suriye’de Türkiye’ye atılan top mermileri sonucu Türkiye’de Suriye sınırına yakın yaşayan 5 köylü ölmüştü. Bu da Türkiye - Suriye arasındaki gerilimi tırmandırmıştır.
Reyhanlı olayı, ile gerilim artık patlama noktasına gelmiştir. Esad yanlıları tarafından Türkiye’nin Hatay ilinde gerçekleşen bombalı saldırı sonucu 52 Türkiye vatandaşı hayatını kaybetmiştir.
Mi- 17 Suriye Helikopterinin Düşürülmesi
16 Eylül 2013 yılında Suriye’ye ait Mi-17 aracı sınır ihlali yaptığı gerekçesiyle Türkiye tarafından düşürülmüştü. Neredeyse 2 km sınır ihlali yapan Suriye uçağı Diyarbakır'a kadar gelmesi sonucu takibe alınmış ve Lazkiye kırsalında düşürülmüştü.
Son Olarak;
Oldukça sıcak ve hareketli geçen Türkiye Suriye sınırında hareketlilik durmayacağa, hatta ilerleyen günlerde de hız kesmeden devam edeceğe benziyor. Suriye’deki iç karışıklıklardan dolayı güçlenen PYD ve İŞİD güçleri şu anda Türkiye’nin güney komşusudur. Bakalım önümüzdeki günlerde bizleri neler bekliyor. Gelişmeler oldukça sizleri bilgilendireceğiz.
