Anayasa Değişikliği Nasıl Yapılıyor?
Askeri darbe dönemine ait olan 82 Anayasası, Ak Parti'nin iktidar olmasıyla birlikte yasanın tamamen değiştirilmesi için adımlar atılmaya başlandı. Peki, anayasa nasıl değişiyor, yasanın değiştirilmesi aşamasında izlenecek yollar nelerdir? Daha fazlasını sizler için bir araya getirdik.
Anayasa Nedir?
Anayasa, devletin kuruluşunu, yasama, yürütme ve yargılama kuvvetleri ile yurttaşların hak ve görevlerini düzenleyen temel kanundur. Anayasalarda genel hükümler yer alır, değişebilir ayrıntılar öbür kanunlara bırakılabilir. Türkiye’de milletçe yapılan ilk anayasa 20 Ocak 1921’de Büyük Millet Meclisi, ikincisini de 20 Nisan 1924’te ikinci Büyük Millet Meclisi hazırladı. 27 Mayıs Devrimi’nden sonra Kurucu Meclis’in hazırladığı üçüncü anayasa, 9 Temmuz 1961’de halk oyuna sunulup halklar tarafından kabul edilmiştir. Türkiye tarihi boyunca bilinen en özgürlükçü anayasa 1961 anayasasıdır. Bu yasanın ömrü uzun olmamış, askeri darbelerden dolayı sürekli kesintiye uğramıştır. Ordunun 1980 darbesini yaptıktan sonra 1982’de anayasa değiştirilmiştir. Bu anayasa günümüzde de halen kullanılmaktadır. Değişiklikler yapılarak getirilen 82 anayasası, bugünlerde tamamen değiştirilmek için adımlar atılıyor. Peki, anayasa değişikliği nasıl yapılıyor, anayasanın değişmesi için kaç milletvekili onaylaması gerekiyor, cumhurbaşkanının bu değişiklik sırasındaki görevleri nelerdir?
Sivil Anayasa Nedir?
Bağımsız yargı çerçevesinde, anayasanın kurallar bütünü halinde, hiçbir fikirden etkilenmeyen dil, din, ırk, cinsiyet gözetmeden tüm toplumun eşit haklar içinde yaşanması için oluşturulmuş bütün anayasalar sivil anayasa olarak adlandırılır.
Anayasa Değişikliği Nasıl Yapılıyor?
Ak Parti’nin meclisteki sandalye sayısı 317’dir. Yeni bir anayasa yapması için 330 milletvekiline ihtiyaçları vardır. Yani Ak Parti yeni bir anayasayı referanduma sunmak için 13 milletvekiline ihtiyacı vardır. İşte, bunun için Ak Parti yeni bir anayasa için muhalefetin kapsısını çalınacaktır.
Anayasa teklifi vermek için 184 milletvekiline gerek vardır. Eğer, bu teklif kabul edildiği zaman çoğunluk aranır.
Çoğunluk sağlandıktan sonra Cumhurbaşkanı Anayasa değişikliklerine ilişkin kanunları bir daha görüşmek üzere TBMM’e gönderebilir. Meclis’in 2/3’ü aynen kabul ederse, Cumhurbaşkanı bunu halkoyuna sunabilir.
Meclisçe üye tam sayısını 3/5 ya da 2/3 az oyla kabul edilen anayasa değişiklikleri Cumhurbaşkanı tarafından meclise iade edilmediği zaman halk oyuna sunmak üzere resmi gazetede yayınlanır.
Halkoyuna sunulan kanun değişikliğinin yürürlüğe girebilmesi için halk oylamasında kullanılan geçerli oyların yarısından çoğunun kabul olması gerekiyor.
Anayasa Değişikliği İçin Kaç Milletvekili ve Kaç Oy Gerekiyor?
TBMM’de anayasa değişikliği önerisi, 330 milletvekilinin onayını almasıyla birlikte referanduma gidilir ya da 367 milletvekiliyle birlikte de yeni bir anayasa yapılabilir. Ak Parti’nin 317 milletvekili vardır. Anayasa’nın referanduma gidebilmesi için 330 milletvekilinin onaylaması gerekiyor. Ak Parti ilk olarak CHP’nin kapısını çalacaktır. CHP anayasaya onay vermemesi halinde ikinci parti olan HDP’nin kapısını çalacak.
Anayasanın Değişmez 3 Maddesi Hangileridir?
1982 Anayasasının tamamen değişmesi halinde, bu maddeler değişmeyecektir. İşte, anayasanın değişmez 3 maddesi;
Madde 1- Türkiye Devleti bir Cumhuriyettir.
Madde 2- Türkiye Cumhuriyeti, toplumun huzuru, milli dayanışma ve adalet anlayışı içinde, insan haklarına saygılı, Atatürk Milliyetçiliğine bağlı, başlangıçta belirtilen temel ilkelere dayanan, demokratik, laik ve sosyal bir hukuk devletidir.
Madde 3- Türkiye Devleti, ülkesi ve milletiyle bölünmez bir bütündür. Dili Türkçedir. Bayrağı, şekli kanunda belirtilen, beyaz ay yıldızlı bayraktır. Milli marşı “İstiklal Marşı”dır. Başkenti Ankaradır.
Anayasa Kanunlarının Değişikliği Üzerinde Cumhurbaşkanının Yetkileri
1982 Anayasası, Anayasada değişiklik yapılması usulünü 175’nci maddesinde düzenlenmiştir. Anayasanın 175’inci maddesi, Cumhurbaşkanına, Anayasa değişikliği sürecinde onay safhasında çok önemli bir yetki vermiştir. Cumhurbaşkanının anayasa değişikliğindeki yetkiler, kabul edilmesinde ulaşılan karar yetersayısının beşte üç veya üçte iki olmasına göre değişmektedir.
Beşte üç çoğunlukla kabul edilmiş anayasa değişikliği kanunlarında Cumhurbaşkanının yetkileri nelerdir?
- Halk oylamasına sunma yetkisi
- Geri gönderme yetkisi
Eğer anayasa değişikliği için 330 milletvekili karar verirse, bu doğrultuda Cumhurbaşkanı halkoyuna sunma yani referanduma gönderme yetkisi kazanacaktır.
NeOldu.com / Özel Haber
